فارسی هشتم درس 2 خوب جهان را ببین

 

درس دوم : خوب جهان را ببین

 

بند 1  

 

دلایل ج دلیل

 

 

بند 2

 

اسرار ج سرّ

 

شب را چونان چراغی بر می گزیند : تشبیه شب به چراغ

 

شب : رکن اول تشبیه

 

چراغ : رکن دوم تشبیه

 

چونان : رکن چهارم تشبیه

 

تضاد شب و روز

 

بند 3

 

این بال ها همانند لاله های گوش اند : تشبیه

 

بال ها به لاله ی گوش

 

بال ها : رکن اول تشبیه

 

لاله ی گوش رکن دوم تشبیه

 

همانند : رکن چهارم تشبیه

 

 

بند 4

 

دو حدقه چونان ماه تابان آفرید : تشبیه حدقه ی

 

چشم ملخ به ماه

 

حدقه : رکن اول تشبیه

 

ماه : رکن دوم تشبیه

 

چونان : رکن چهارم تشبیه

 

حواس ج حاسّه

 

دو پای داس مانند که اشیا را بر می دارد :

 

تشبیه پای ملخ به داس

 

پا : رکن اول تشبیه

 

داس : رکن دوم تشبیه

 

مانند : رکن چهارم تشبیه

 

اشیا را بر می دارد : رکن سوم تشبیه

 

 

بند 6

 

دم کشیده اش که آن را چونان چتری گشوده

 

است : تشبیه دم طاووس به چتر

 

دم : رکن اول تشبیه

 

چتر : رکن دوم تشبیه

 

گشوده : رکن سوم تشبیه

 

چونان : رکن چهارم تشبیه

 

 

که طاووس آن ( دم ) را بر سر خود سایبان

 

می سازد : تشبیه دم طاووس به سایبان

 

آن ( دم ) : رکن اول تشبیه

 

سایبان : رکن دوم تشبیه

 

 

گویی ( دم طاووس ) بادبان کشتی است که

 

ناخدا آن را برافراشته است : تشبیه دم طاووس

 

به بادبان کشتی

 

دم طاووس : رکن اول تشبیه

 

بادبان : رکن دوم تشبیه

 

گویی : رکن چهارم تشبیه

 

برافراشته : رکن سوم تشبیه

 

رنگ های پر طاووس را به روییدنی های زمین

 

تشبیه کنی : تشبیه رنگ های پر طاووس به

 

روییدنی های زمین

 

رنگ های پر طاووس : رکن اول تشبیه

 

روییدنی های زمین : رکن دوم تشبیه

 

تشبیه : رکن چهارم تشبیه

 

 

( دم طاووس ) دسته گلی است که ... فراهم

 

آمده : تشبیه دم طاووس به دسته گل

 

دم طاووس : رکن اول تشبیه

 

دسته گل : رکن دوم تشبیه

 

فراهم آمدن : رکن سوم تشبیه

 

 

( دم طاووس ) چون پارچه های زیبای پر نقش

 

و نگار است : تشبیه دم طاووس به پارچه

 

دم طاووس : رکن اول تشبیه

 

پارچه : رکن دوم تشبیه

 

زیبای پر نقش و نگار : رکن سوم تشبیه

 

چون : رکن چهارم تشبیه

 

 

پرهای طاووس چونان برگ خزان دیده می ریزد

 

و دوباره می روید : تشبیه پر طاووس به برگ

 

خزان دیده

 

پر طاووس : رکن اول تشبیه

 

برگ خزان دیده : رکن دوم تشبیه

 

می ریزد و دوباره می روید : رکن سوم تشبیه

 

چونان : رکن چهارم تشبیه

 

 

اگر به پرهای طاووس دقت کنی ، لحظه ای به

 

سرخی گل ... جلوه می کند : تشبیه پر طاووس

 

به گل

 

پر طاووس : رکن اول تشبیه

 

گل : رکن دوم تشبیه

 

سرخی : رکن سوم تشبیه

 

 

( پر طاووس ) گاه به زردی زر ناب جلوه

 

می کند : تشبیه پر طاووس به زر ( طلا )

 

پر طاووس : رکن اول تشبیه

 

زر : رکن دوم تشبیه

 

زردی : رکن سوم تشبیه

 

 

 

                    صورتگر ماهر :

 

راستی را کس نمی ­داند که در فصل بهار

 

از کجا گردد پدیدار این همه نقش و نگار؟

به راستی  کسی نمی­ داند که در فصل بهار، این

 

همه نقش و نگار زیبا از کجا پیدا می­ شوند ؟

 

قافیه : بهار ، نقش و نگار

 

ردیف : -

 

تعداد جمله ها : 2

 

راستی را کس نمی ­داند –

 

که در فصل بهار این همه نقش و نگار از کجا

 

پدیدار گردد ؟

 

آرایه ی ادبی :

عقل­ ها حیران شود ، کز خاک تاریک نژند

 

چون برآید این­ همه گل­ های نغزِ کامکار؟

عقل انسان شگفت زده می­ ماند که چگونه از

 

خاک تیره­ ی سرد و بی ­روح این همه گل­ های زیبا

 

و دل ­پسند می­ روید؟

 

قافیه : کامکار

 

ردیف : -

 

تعداد جمله ها : 2

 

عقل­ ها حیران شود –

 

کز خاک تاریک نژند چون این ­همه گل ­های نغزِ

 

کامکار برآید ؟

 

آرایه ی ادبی :

 

 

چون نپرسی کاین تماثیل از کجا آمد پدید؟

 

چون نجویی کاین تصاویر از کجا شد آشکار؟

چرا از خود نمی­ پرسی که این همه شکل و

 

تصویر از کجا به وجود می آید و آشکار

 

می شود ؟

 

تماثیل: جمع مکسّر تمثال

 

قافیه : آشکار

 

ردیف : -

 

تعداد جمله ها : 4

 

چون نپرسی –

 

کاین تماثیل از کجا آمد پدید -

 

چون نجویی –

 

کاین تصاویر از کجا آشکار شد ؟

 

آرایه ی ادبی :

 

تکرار چون ، کاین ، از کجا

 

برق از شوقِ که می­ خندد بدین سان قاه قاه

 

ابر از هجرِ که می­ گرید بدین سان زار زار؟


برق آسمان از اشتیاق دیدار چه کسی این گونه

 

قهقهه می ­زند و ابر از غم دوری چه کسی این گونه

 

زار گریه می کند ؟

 

قافیه : زار زار

 

ردیف : -

 

تعداد جمله ها : 2

 

برق از شوقِ که بدین سان قاه قاه می­ خندد -

 

ابر از هجرِ که بدین سان زار زار می­ گرید ؟

 

آرایه ی ادبی :

 

تضاد : می­ خندد و می­ گرید

 

         قاه­ قاه و زار زار

مراعات نظیر : ابر ، برق

 

               خنده ، گریه

تشخیص : خندیدن را که کار انسان است به

 

           برق نسبت داده است .

 

تشخیص : گریه کردن را که کار انسان است به

 

           ابر نسبت داده است .

کیست آن صورتگر ماهر که بی­ تقلیدِ غیر

 

این همه صورت برد بر صفحه ­ی هستی به کار؟

آن نقّاش ماهری که این همه تصاویر زیبا را در

 

جهان به کار بسته است ، چه کسی است ؟

 

قافیه : کار

 

ردیف : -

 

تعداد جمله ها :

 

آن صورتگر ماهر کیست –

 

که بی ­تقلیدِ غیر این همه صورت بر صفحه ­ی

 

هستی به کار برد ؟

 

آرایه ی ادبی :

 

صفحه­ ی هستی : اضافه ­ی تشبیهی

 

تشبیه هستی به صفحه ی نقاشی

 

هستی : رکن اول تشبیه

 

صفحه : رکن دوم تشبیه

 

 

به پرسش های شما درباره ی این درس ، پاسخ داده خواهد شد .