شعر توفیق ادب فارسی پایه ی هفتم

شعر خوانی: توفیق ادب

- قالب شعر: مثنوی

مولانا جلال الدین محمد بلخی معروف به مولوی یا مولانا، عارف و شاعر بزرگ قرن ھفتم.
آثار: مثنوی معنوی، دیوان شمس

ای خدا ای فضل تو حاجت روا
با تو یاد هیچ کس نبود روا

در این بیت روا در مصراع اول به معنای بر آورده کردن است و در مصراع دوم به معنای شایسته.
معنای بیت: ای خدایی که لطف و احسان تو نیاز های ما را برآورده می کند. با وجود تو، یاد کردن از هیچ کس شایسته نیست.

قطره ی دانش که بخشیدی ز پیش

متصل گردان به دریاهای خویش

قطره نماد کمی و دریا نماد بسیاری است. معنای بیت: علم اندکی که از نزد خودت به ما بخشیدی به دریای علم خودت متصل کن. مفهوم بیت: خدایا علم ما را زیاد کن.

صد هزاران دام و دانه است ای خدا
ما چو مرغان حریصی بینوا

دام و دانه: نماد مشکلات و گرفتاری های دنیوی است.
معنای بیت: ای خدا در مسیر زندگی ما هزاران گرفتاری وجود دارد در حالی که ما همچون پرندگانی طمع کار و بیچاره ایم.
(در این بیت ما انسان ها به پرندگان حریص و بیچاره تشبیه شده ایم. ما: مشبه – مرغان: مشبه به)

گر هزاران دام باشد هر قدم

چون تو با مایی نباشد هیچ غم

اگر هزاران گرفتاری هم جلو راه ما باشد، وقتی تو با ما باشی هیچ غمی نداریم.

از خدا جوییم توفیق ادب
بی ادب محروم شد از لطف رب

از خدا می خواهیم که در فراگیری ادب و فرهنگ درست ما را یاری دهد. زیرا انسان بی ادب از رحمت خدا بی نصیب است.

بی ادب تنها نه خود را داشت بد
بلکه آتش در همه آفاق زد

آدم بی ادب نه فقط به خودش بدی می کند. بلکه بدی او همه جهان را در برمی گیرد.

ادبیات پایه هفتم (آرایه ها و دستور زبان درس توفیق ادب)

قالب این شعر: مثنوی است  یعنی هر بیت دارای یک قافیه است.

توفیق ادب 

ای خدا! ای فضل تو حاجت روا  / با تو یاد هیچکس نبود  روا 

قافیه: روا  و روا  

معنی: ای خدایی که لطف و احسان تو نیاز های ما را برآورده می کند. با وجود تو، یاد کردن از هیچ کس شایسته نیست. 

(روا) در مصرع اول به معنای بر آورده کردن و در مصرع دوم به معنای شایسته بون 

قطره ی دانش که بخشیدی ز پیش /  متصل گردان به دریاهای خویش 

قافیه: پیش و خویش 

معنی: علم اندکی که از نزد خودت به ما بخشیدی به دریای علم خودت متصل کن 

مفهوم بیت: خدایا علم ما را زیاد کن.

دانش ادبی: قطره نماد کمی و دریا نماد بسیاری است 

صد هزاران دام و دانه است  ای خدا /  ما چون مرغان حریصی بی نوا 

قافیه: خدا  و نوا 

معنی:  علم اندکی در وجود من هست. آن را از هوی و هوس و خواسته های مادی نجات بده.

دانش ادبی: دام  و دانه نماد مشکلات و گرفتاری های دنیوی / انسان به مرغان تشبیه شده که انسان مشبه و مرغان  مشبه به است و وچه شبه حریص و بیچاره بودن 

گر هزاران دام باشد هر قدم /  چون تو با مایی، نباشد هیچ غم 

قافیه: قدم و غم 

معنی: خدا در مسیر زندگی ما هزاران گرفتاری وجود دارد در حالی که ما همچون پرندگانی طمع کار و بیچاره ایم.

معنی بیت: از خدا می خواهیم که در فراگیری ادب و فرهنگ درست ما را یاری دهد. زیرا انسان بی ادب از رحمت خدا بی نصیب است. 

معنی بیت: آدم بی ادب نه فقط به خودش بدی می کند. بلکه بدی او همه جهان را در برمی گیرد.

تاریخ ادبیات

مولانا جلال الدین از شاعران و عرفای  قرن 7 و  زاداگاه ایشان در بلخ است و در قونیه که ترکیه امروزی است مدفون شده است. آثار ایشان مثنوی معنوی در قالب مثنوی  و دیوان شمس که در قالب غزل می باشد مولوی  26 هزار بیت شعری دارد.