هوش‌های چندگانه گاردنر چیست؟

هاوارد گاردنر (Howard Gardner) روانشناس دانشگاه هاروارد که به خاطر نظریه هوش چندگانه (smultiple-intelligence) برای کودکان شهرت فراوانی دارد، به بررسی این فاصله عظیم پرداخته است. گاردنر، هشت نوع جداگانه هوش (در زمینه آموزشی) را شناسایی نموده است که بنا بر گفته محققین، تنها 3 نوع از آن‌ها در تست‌های هوش معمول و متداول، منظور شده‌اند.

قبل از اینکه به معرفی انواع هوش بپردازیم، توجه شما را به آنچه گاردنر در کتاب خود Intelligence Reframed و در رابطه با فرزندانش نوشته جلب می کنیم:

“من می‌خواهم که فرزندانم جهان را درک کنند، نه به دلیل اینکه جهان جذاب و ذهن انسان کنجکاو است. من میخواهم آنها جهان را درک کنند تا در موقعیتی قرار بگیرند که بتوانند آن‌را به جایی بهتر مبدل کنند.”

این نوع متفاوتی از هوش است و شکی نیست که تبدیل آن به یک سوال چند جوابی کار مشکلی است. زیرا برای تبدیل کردن جهان به جایی بهتر، تنها یک پاسخ وجود ندارد. گاردنر اعتقاد دارد کودکان دارای انواع متفاوتی از هوش هستند که آن‌ها را قادر به انجام چنین کار جاه‌طلبانه‌ای خواهد نمود. باید صادقانه بگوییم که این تقسیم‌بندی هنوز از نظر تمام روانشناسان تایید نشده است، اما از طرفی، روزگار اعتقاد داشتن به یک مفهوم واحد نیز سپری شده است.

هوش کلامی دقیقاً چیست؟

اگر بخواهیم کوتاه‌ترین تعریف ممکن از هوش کلامی را داشته باشیم، می‌توانیم بگوییم: توانایی کاربرد موثر زبان مادری و گاه سایر زبان‌ها به صورت شفاهی یا نوشتاری.

هوش کلامی با کلمات سرو کار دارد. حال می‌تواند برای یک سخنران باشد یا در داستان‌سرایان، روزنامه‌نگاران، وکلا و …

این هوش، اساس توانایی در اطلاع‌رسانی مؤثر، ترغیب نمودن، مباحثه، تدریس و سرگرم نمودن است. افرادی که در این زمینه باهوش هستند، جذاب صحبت می‌کنند، لحن خوبی دارند، از جملات مناسب استفاده می‌کنند، معمولاً به خوبی طنز پردازی می‌کنند و در چنین حیطه‌هایی مهارت فراوانی دارند. آنها از شنیدن صدای کلمات لذت می‌برند و کتابخوان‌هایی حریص یا نویسندگانی شیرین‌قلم خواهند شد.

این موضوع شامل چه مهارت‌هایی است؟

افرادی که هوش کلامی بالایی دارند (یا می‌خواهند هوش کلامی بالایی داشته باشند) باید در زمینه‌های زیر مهارت‌های خوبی را کسب کنند.

1. گوش کردن

2. حرف زدن

3. قصه گفتن

4. توضیح دادن

5. درس دادن

6. طنز پردازی

7. دریافت مفهوم و معنی کلمه‌ها

8. به‌خاطرسپاری و به‌یادآوردن اطلاعات

9. قانع کردن دیگران با کمک کلمه‌ها و واژگان

و نکته جالب این است که تمام این‌ مهارت‌ها قابل یادگیری هستند و با تمرین و یادگیری می‌توان در آن‌ها به مهارت‌هایی ارزشمند دست یافت.

گاردنر نظریه‌اش را نخستین بار در کتاب «قاب‌های ذهنی: نظریه هوش چندگانه»، در سال 1983 ارائه کرد. به عقیده او همه انسان‌ها دارای انواع مختلفی از هوش هستند.

طبقه‌بندی انواع هوش:

بر اساس نظریه پروفسور گاردنر، ما انسان‌ها همگی از نظر هوش و توانایی کاربرد هوش‌های چندگانه تفاوت داریم، چون از توانایی و پتانسیل ذهنی و هوشی متفاوتی برخورداریم. نظریه هوش چندگانه هاوارد گاردنر شامل موارد زیر است:

هوش کلامی: توانایی تفکر کلامی و استفاده از زبان برای بیان منظورها

هوش منطقی - ریاضی: توانایی انجام عملیات ریاضی

هوش بدنی - جنبشی: توانایی دستکاری اشیا و تبحر جسمی

هوش موسیقیایی: حساس بودن نسبت به زیر و بم آهنگ، ریتم و تن صدا

هوش بین فردی: توانایی درک دیگران و تعامل موثر با آن‌ها

هوش درون فردی: توانایی فهم خود

هوش طبیعی: مشاهده الگوهای طبیعت و فهم نظام‌های طبیعی و مصنوعی ساخت انسان

هوش وجودی: ظرفیت مطرح‌کردن سوالات وجودی