فارسی هفتم دانش‌های زبانی وند

فارسی هفتم: دانش‌های زبانی، وند

بعضی واژه‌ها تنها از یک جزء تشکیل شده‌اند، اما ساختار بعضی از واژه‌ها، بیش از یک جزء است. معمولا ساخت این واژه‌ها، شامل یک یا دو جزء معنادار و یک یا دو جزء معناساز می‌شوند.

بعضی از اجزای واژه، به خودی خود معنا ندارند؛ اجزای معنی‌ساز، کمک می‌کنند تا معنای واژه تغییر کند و واژه‌ی جدیدی ساخته شود، اما همچنان ارتباط معنایی واژه‌ی جدید و واژه‌ی اصلی حفظ می‌شود. به عنوان مثال:

واژه‌ی «گل»، معنادار است و اسم یکی از پدیده‌های طبیعت است.

و

«دان» معناساز است.

ترکیب این دو جزء، «گلدان» است. «گلدان» یعنی جای قرار دادن «گل».

گل و گلدان از نظر معنایی با هم ارتباط دارند.

اجزای معناساز واژه، «وند» نام دارند.

دانش‌آموز = دان + ِش + آموز

ِش، وند است.

دارا = دار + ا

ا، وند است.

باادب = با + ادب

با، وند است.

کاوشگر = کاو+ ِش + گر

ِش، وند است.

گر، وند است.

بی‌عیب = بی + عیب

بی، وند است.

نادان = نا + دان

نا، وند است.

درآمد = در + آمد

در، وند است.

فرابنفش = فرا + بنفش

فرا، وند است.

وارفته = وا + رفت + ه

وا، پیشوند است.

ه، وند است.

سرتاسر = سر + تا + سر

تا، وند است.

سردرگم = سر + در + گم

در، وند است.

گرداگرد = گرد + ا + گرد

ا، وند است.

نیرومند = نیرو + مند

مند، وند است.

بینا = بین + ا

ا، وند است.

خوراک = خور + اک

اک، وند است.

دیدار = دید + ار

ار، وند است.

دوم = دو + ُم

ُم، وند است.

پسرانه = پسر + انه

انه، وند است.

زرینه = زر + ینه

ینه، وند است.

رویش = روی + ِش

ِش، وند است.

وندها، مشتق‌ساز هستند؛ یعنی به واژه‌هایی که در ساخت آنها وند به کار رفته است، واژه‌ی مشتق گفته می‌شود.