فعل خاص (اصلی) فعل اسنادی (ربطی)

دانش های زبانی - دستور زبان 

ساختمان  جمله: 1 - نهاد + مفعول + متمم + فعل خاص

2 - نهاد + مسند + فعل اسنادی

در ساختمان هر دوی این جمله ها نهاد نقش مشترک است.

نهاد صاحب خبر است؛
یعنی گروه اسمی که درباره آن خبری بیان می شود.
در جمله می توان، با پرسش چه کسی یا چه چیزی + فعل، نهاد را مشخص کرد.

فعل خاص:

فعلی است که انجام کار خاصی را نشان می دهد.مانند:
رفتم – شسته ای – گفته بود – می خوریم -  بشویید –

خواهند دید.

*فعل اسنادی* عملی را نشان نمی دهد؛ بلکه در جمله کمک می کند که حالتی را به نهاد نسبت دهیم  مانند:

است – بود - شد – گشت و گردید (= شد)

* فعل های اصلی (خاص) 

فعل های اسنادی *

این فعل ها به هر زمانی بروند (گذشته، حال، آینده) و یا هر شخص و شماری که باشند همچنان فعل اسنادی هستند.

مانند:

شد، شدم، می شد، شود، می شود ف خواهد شد و...

در این جمله ها نهاد و نوع فعل مشخص شده اند. برای تعیین نقش گروه ها در جمله ابتدا فعل و نوع آن را مشخص
می کنیم.

گلی از باغچه چیدم.

چیدم که نشان دهنده عمل چیدن است، فعل خاص است.

تشخیص نهاد: چه کسی چید؟
من چیدم. پس ضمیر من که در جمله حذف شده است،
این جمله است.

(من را از رو ی شناسه م در فعل تشخیص دادیم.)

گلی از باغچه چیدم.  

                      فعل خاص

-----------------------------------------
درختِ کاجِ حیاطِ خانه یِ مادربزرگِ  سمانه،تماشایی است. 

است، جزء پنج فعل اسنادی (است - بود - شد - گشت - گردید) است.
چه چیزی تماشایی است؟ درخت کاج حیاط خانه ی مادر بزرگ سمانه.

نهاد

در نظر داشته باشید که وقتی در یک گروه اسمی کسره
اضافه یعنی ِ و جود داشته باشد، نقش آن گروه اسمی
ادامه دارد. همچنان که در این گروه نهادی، پس از درخت
(که کسره دارد) کاج(که کسره دارد) حیاط (که کسره دارد)
خانه (که کسره دارد)  مادربزرگ (که کسره دارد)  و سمانه ادامه دارد (سمانه کسره
ندارد، پس بعد از آن دیگر نقش گروه نهادی ما ادامه ندارد.)
حالا شما نهاد و نوع فعل را در جمله های زیر مشخص کنید. 

- استقلال طلبی، کنجکاوی، شوق یادگیری و دانایی نوجوان را گاهی ناآرام جلوه می دهد.

- نوجوانی تقریباً از یازده سالگی آغاز می شود.

- این همه کتاب خوب و مطالب آموختنی، ما را به سوی خود فرا می خواند.