ادبیات پایه نهم (درس دوم عجایب صنع حق تعالی)

معنی متن : آگاه باش که هر چه در جهان هستی وجود دارد . همه را خداوند بلند مرتبه آفریده است . آسمان، آفتاب ، ماه ، ستارگان و زمین  آن چه بر روی زمین است مانند کوه ، بیابان و رودخانه ها و آن چه  در کوه هاست از سنگ های قیمتی و معدن ها و آن چه که بر روی زمین وجود دارد ، از گیاهان گوناگو و آن چه که در خشکی و دریا وجود دارد از انواع حیوانات و آن چه که در میان آسمان و زمین است مانند ابر ، باران، برف  ، تگرگ ، رعد ، برق ، رنگین کمان و نشانه هایی که در هوا آشکار می شود همه شگفتی های آفرینش خداوند بلند مرتبه است و این ها ، نشانه هایی از خداوند بلند مرتبه است که به تو فرمان داده است که در آن ها نگاه کنی . پس در این نشانه های خداوند ، فکر و اندیشه کن .

دانش های ا دبی : آفتاب ، ماه  و ستارگان = مراعات النظیر / زمین ، کوه و بیابان = مراعات النظیر / جواهر ، معادن = مراعات النظیر / میغ ، باران ، تگرگ و قوس قزح = مراعات النظیر / آسمان ، زمین = تضاد / بر و بحر = تضاد 

چون میغ = به معنی مثال است و ادات تشبیه نیست .

دانش زبانی : جواهر جمع جوهر / معادن جمع معدن / نباتات جمع نبات به معنی گیاهان / بر به معنی خشکی /  بحر به معنی دریا / آیات جمع آیه به معنی نشانه ها 

تو را فرمود : ( را ) به معنی به هست و حرف اضافه است که ( تو ) متمم است . 

هم خانواده عجایب : عجیب ، تعجب / تعالی : عالی ، علی ، اعلی / تفکر : فکر ، فکور 

 معنی متن : به زمین نگاه کن که ( خداوند ) چگونه آن را مانند فرشی برای تو ساخته و ا طراف آن را وسیع ، گسترده است و از زیر سنگ های محکم ، آب های گوارا جاری کرده است ، که بر روی زمین ، جاری می شود و اندک اندک از زیر زمین  بیرون می آید و به هنگام بهار ، نگاه کن  زمین ، چگونه زنده و شادات می شود و مانند پارچه ابریشمی ، رنگارنگ و زیبا می شود ، بلکه هزار رنگ می شود . 

دانش های ادبی : سنگ ، آب  ،لطیف و روان = مراعات النظیر / زمین چون ( مانند ) دیبای هفت رنگ = تشبیه / آسمان و زمین = تضاد/ زمین زنده می شود = تشخیص / هزار رنگ = اغراق کرده است 

هم خانواده جوانب : جانب  به معنی اطراف / کم کم = قید مقدار 

معنی متن : به پرندگان آسمان و حشره های روی زمین نگاه کن که هریک را با شکل و ظاهری متفاوت آفریده و هر کدام از دیگری بهتر و زیباتر است . آنچه که لازم بود به هر یک ( موجودات ) داده و به هر کدام ، یاد داده که چگونه غذا به دست  بیاورد و بچه رانگه  دارد تا بزرگ بشود و چگونه لانه خود را بسازد و مورچه نگاه کن که چگونه در زمان مناسب  غذایش را جمع می کند . 

دانش ادبی : هوا ( آسمان ) و زمین =تضاد/ شکلی و صورتی = مترادف /نیکوتر = صفت تفضیلی / مرغان = مجاز از هر نوع پرنده ایی  

دانش زبانی : چون ( چگونه ) 

معنی متن : اگر داخل خانه ای بروی که نقاشی و گچ بری کرده باشند . زمان زیادی آن را وصف می کنی و از آن کار تعجب می کنی در حالی که همیشه در خانه خدا ( دنیا ) هستی و اصلا تعجب نمی کنی و این دنیا خانه خداست و فرش آن زمین است و سقف بی ستون آن آسمان است که این بسیار عجیب است و چراغ آن ماه است و شعله آن خورشید و چراغدان هایش ستارگان هستند و تو از شگفتی های این دنیا بی خبری زیرا دنیا بسیار بزرگ است و تو کوتاه نظری و زیبایی ها و بزرگی ها ی آن رادرک نمی کنی .

دانش ا دبی : خانه خدا ( استعاره از دنیا ) / این عالم مانند خانه خدا = تشبیه / زمین مانند فرش = تشبیه / سقف استعاره از آسمان / ماه مانند چراغ = تشبه / آفتاب مانند شعله = تشبیه / ستارگان مانند قندیل = تشبیه / ماه و آفتاب و ستاره = مراعات النظیر 

مختصر = کوچک 

معنی متن : این انسان مثل تو در ا ین دنیا مثل مورچه ای است که در قصر پادشاهی لانه دارد و جز غذا و یاران خویش به چیز دیگری فکر نمی کند و از زیبایی قصر و غلامان بسیار و تخت پادشاه باخبر نیست اگر می خواهی در حد واندازه مورچه باشی در همان حد باقی بمان واگر نمی خواهی مثل مورچه باشی به تو اجازه داده اند که در باغ شناخت خداوند بلند مرتبه ، دقت و تماشا کنی و خارج شوی . پس چشم باز کن تا شگفتی های جهان را ببینی که شگفت زده و حیران شوی . 

دانش ادبی : مثل تو چو مورچه =تشبیه / قصر و ملک و غلام = مراعات النظیر / بستان معرفت = تشبیه  و استعاره از دنیا / چشم و دیدن = مراعات النظیر 

دانش زبانی : مورچه = متمم / سوراخی = مفعول / غذا = متمم / هیچ چیز = ترکیب وصفی و گروه اسمی که چیز هسته می باشد .

تاریخ ادبیات 

کیمیای سعادت کتابی است اخلاقی و دینی به زبان فارسی تالیف محمد غزالی که اثر دیگرش ، احیای علوم دینی به زبان عربی که خلاصه آن رابه زبان فارسی ترجمه کرده که کیمیای سعادت نام دارد . قرن پنجم