ادبیات پایه هفتم (درس هفتم علم و زندگی)

این شعر از پروین اعتصامی  می باشد که ازشاعران معاصر می باشد . اشعارش تحت عنوان دیوان  جمع آوری شده است که شامل قطعات و قصاید اوست . بیشتر قطعات او به صورت گفتگو میان اشیا و موجودات مختلف است که مناظره نام دارد . مثلا (مناظره سیر و پیاز ) ( مناظره نخ و سوزن ) 

 معانی ابیات 

بیت اول : جوجه کبوتر با شوق پرواز برای اولین بار بال و پرش را باز کرد آماده پرواز شد . 

دانش زبانی : ( ک ) نشانه تصغیر و کوچکی است . 

بیت دوم : از شاخه ی کوچکی بر شاخه ای دیگر پرید و از روی بامی کوچک به کنار جویباری پرید . 

دانش زبانی : نهاد محذوف است که در بیت قبل بوده ( کبوتر بچه ) / پرید  ( فعل )  /  از ( حرف اضافه )  شاخکی( متمم ) / ک تصغیر یعنی کوچک شمردن کلمه ای که به آن متصل است . 

(ک)سه نوع است:(ک) تصغیر مثل(شاخکی)/(ک) تشبیه یا شبیه چیزی بودند مثل (عروسکی)/(ک ) تحقیر مثل ( مردک) 

بیت سوم : آن راه نزدیک به چشم او بسیار دور به نظر آمد و دنیا جلوی چشمانش تاریک شد به دلیل بی تجربه بودنش .

گیتی ( جهان ، دنیا ) 

بیت چهارم : از ترس اولین پرواز کردن بر جای خودش سست شد و از شدت خستگی در راه ماند و بیچاره شد . 

نهاد ( محذوف ) است که ( کبوتر بچه بود )  / از ( نشانه متمم )  ، وحشت ( متمم ) 

در راه ماندن کنایه از عاجز شد / 

بیت پنجم : از شدت ناتوانی فریاد زد و مادرش راصدا کرد و مادرش از روی شاخه ایی دیگر جوابش را داد . 

فتاد مخفف : افتاد / عجز : ناتوانی 

بیت ششم : مادرش گفت : برای تو پرواز کردن زود است و خیلی دشوار است  و از افراد بی تجربه و تازه کار کسی انتظار ندارد . 

زنو کاران که خواهد کار بسیار ؟ ( پرسش انکاری ) که جواب این منفی است و کسی هم منتظر پاسخ آن نمی باشد . 

علامت ( گیومه ) نشانه دهنده این است که این نقل قول می باشد از کبوتر بچه .

بیت هفتم : هنوز توانایی رفتن به این جا و آنجا را نداری و الان وقت خواب و استراحت  و آرام گرفتن توست . 

هنوزت نیست : کنایه از موقع این نیست 

بیت هشتم : تو باید ابتدا کار یاد بگیری و در زندگی چیزهای زیادی را یاد بگیری .

توش :چیزهایی که همراه داریم 

بیت نهم : باید ابتدا پاهایت را محکم کنی  که قدرت داشته باشند و  بعد به فکر ایستادن روی پاهایت را کنی . 

پا محکم نهادن : کنایه از اینکه بدانی کجا ایستاده ایی . 

بیت دهم : تو باید آسودگی داشته باشی  و من باید رنج بکشم و من مانند نگهبان تو هستم و تو مانند گنج هستی .

تشبیه در این بیت است که مادر به نگهبان و کبوتر بچه به گنج تشبیه شده است و وجه شبه هم با ارزش بودن بچه برای مادر است . 

بیت یازدهم : چه بسیار دام هایی که من در آ نها افتادم و سختی هایی که کشیدم و کودکان بال های من را شکستند . 

ز بالم کودکان پرها شکستند : نهاد همیشه در اول جمله نمی اید و می تواند در بین جمله هم بیاید در این جمله ( کودکان ) نهاد است و در بین جمله امده است و ( بالم ) متمم و ( پرها ) مفعول و ( شکستند ) فعل است .

بیت دوازدهم : چه سنگ های بسیاری که کودکان به من زدند و گاهی به سر من می خورد و گاهی پنجه های من و من آسیب می دیدم . 

بیت سیزدهم : آسایش نداشتم  و گاهی از گربه ترسید م و  هر قدمم خطراطی را می دیدم  و تجربه ام  زیاد می شد .

گه مخفف گاهی /گهی مخفف گاهی 

بیت چهاردهم : تجربه های خطرناک به من علم زندگی آموخت . 

(را ) به معنی  ( به ) هست . مرا ( به من )  علم زندگانی را ( مفعول ) آموخت ( فعل )  حمله های خطرناک و عذاب های اسمانی ( نهاد )

برای شناخت اینکه ( را )  به چه معنی می آید باید بیت را معنی کرد. آموختن به چه کسی ؟  جوابش ( من ) است .

بیت پانزدهم : کبوتر می گوید: یک شاخه ی کوچک ضعیف هرگز به تنومندی نمی رسد مگر به پندهای با تجربه ها گوش دهد .  شایسته است تو سعی و عمل داشته باشی و من به تو پند بدهم .