دانش ادبی و زبانی درس اول فارسی نهم

درس1 ادبیات، زبان هنری

پیش تر دانستیم که اگر بخواهیم تنها مقصود خود را بیان کنیم از "زبان" استفاده می کنیم؛ ولی هر گاه بخواهیم مقصود خود را زیباتر بیان کنیم از ادبیات بهره می گیریم. به همین دلیل ادبیّات را زبان هنری یا زبان برتر می نامند. در ادبیّات برای ایجاد زیبایی از آرایه‌ها استفاده می‌کنند. 

آرایه های ادبی: تشبیه، تشخیص (جان بخشی)، تلمیح، تضاد، تکرار، مراعات نظیر(شبکه معنایی)، واج‌آرایی، مبالغه، کنایه، جناس 

تشبیه آن است که کسی یا چیزی را به کسی یا چیزی دیگر مانند کنیم؛ مثال: تنش چون بید لرزان است. 

جان بخشی آن است در عالَم خیال، عناصر طبیعت یا اشیا یا جانوران مانند انسان‌ها رفتار کنند؛مثال: تا نگرید ابر کی خندد چمن؟ 

مراعات نظیر آن است که در یک نوشته (شعر یا نثر) کلماتی آورده شود که از جهتی با هم مناسبت داشته باشند.

مثال: جهان چون چشم و گوش و خال و ابروست / که هر چیزی به جای خویش نیکوست