فارسی هفتم درس 13 امام خمینی (ره)

 امام خمینی ( ره )

 

                         

 

( ره ) : رحمت الله علیه

 

ص 114 – بند 2 :

 

آن روز ، مثل همه ی روزهای دیگر بود .

 

تکرار روز

 

ص 116 - بند 3 :

 

نیمه های پاییز سال 1357 بود . برخلاف همه ی پاییزها که

کلاس های درس مدارس و دانشگاه ها فعال بودند ، در آن

پاییز دانش آموزان و دانشجویان به فرمان امام اعتصاب کرده

بودند و به مدارس و دانشگاه ها نمی رفتند . دیگر نه میز و

نیمکتی در کار بود و نه معلمی . همه به فرمان امام در

کوچه ها و خیابان ها تظاهرات می کردند و درس انقلاب را

به بانگ بلند به گوش جهانیان می رساندند . آن روزها ملت ،

یک آموزگار ، یک معلم و یک استاد داشت و او کسی جز

امام خمینی ( ره ) نبود .

 

تکرار : پاییز

 

تکرار : مدارس

 

تکرار : دانشگاه

 

مراعات نظیر : پاییز – کلاس – مدارس – دانشگاه ها –

                  دانش آموزان – دانشجویان – میز – 

 

                  نیمکت – معلم – آموزگار استاد –

 

                                     

ص 117 – بند پایانی :              

 

از آن مانند جان خویش نگهبانی کنند : کنایه از بااهمیت و

                            باارزش بودن چیزی

     

                  دانش های زبانی و ادبی :

 

در درس  گذشته با قسمتی از ساختمان فعل که به آن

« بن فعل » گفته می شد ، آشنا شدیم .

 

 

گفتیم که ساختمان هر فعل از چند قسمت تشکیل شده

است :  

          

1 – نشانه ی زمان ، که سال های آینده به دانسته های

    
    شما افزون خواهد شد .

 

2 – بن فعل ، که در درس گذشته با آن آشنا شدید و

    
      گفتیم که قسمت ثابت و تکراری همه ی « ساخت » ها

      است .

 

3 – شناسه ، که در این درس می آموزید .

 

     درباره ی فعل خوانده اید که فعل قسمتی از جمله

     است که :
 

انجام کاری را ( بن ، نشان دهنده ی کاری است که فعل

نمایانگر آن است . )
 

به وسیله ی شخصی ( که شناسه نمایان گر آن شخص

است . )

 

در زمانی معین ( نشانه ی زمان و نوع بن در ساختمان فعل ،

نشان دهنده ی این زمان هستند . )

 

نشان می دهد .

 

منظور این سه عبارت را با یک مثال توضیح می دهم .

                                      

 

در عبارت اول خواندیم که انجام کار را در فعل ، بن فعل

نشان می دهد ؛ یعنی وقتی می گوییم « شسته ایم » در

این فعل « شست » بن فعل است و نمایانگر کار « شستن »

است .

          

 

در عبارت دوم گفتیم که فعل به وسیله ی شخصی که

شناسه نمایانگر آن است ، انجام می شود . یعنی در فعل

« شسته ایم » ، بدون این که از « ما » استفاده کرده باشیم ،

« یم » که شناسه ی فعل است ، نشان دهنده ی شخص و

شمار انجام دهنده ی کار است .

                                        

شناسه ها در ساختمان فعل عبارتند از :

 

1 – شناسه های مفرد :

 

اول شخص مفرد : ــَـ م

 

دوم شخص مفرد : ی

 

سوم شخص مفرد : ــَـ د

 

 

2 - شناسه های جمع :

 

اول شخص جمع : یم

 

دوم شخص جمع : ید 

 

سوم شخص جمع : ــَـ ند

 

                                  

به این ترتیب وقتی فعل « دیده بودم » را صرف می کنیم ،

بدون اینکه جداگانه اسمی از انجام دهنده ی کار ببریم ،

در می یابیم که:                         

 

در « دیده بودم » ، انجام دهنده ی کار « من » است .

 

در « دیده بودی» ، انجام دهنده ی کار « تو » است .

 

در « دیده بود » ، انجام دهنده ی کار « او » است .

 

در « دیده بودیم » ، انجام دهنده ی کار « ما » است .

 

در « دیده بودید » ، انجام دهنده ی کار « شما » است .

 

در « دیده بودند » ، انجام دهنده ی کار « ایشان » است .

 

                              

بحث دیگر این درس ، « مصدر » است .
 

« مصدر » مانند فعل کار را نشان می دهند ، بدون اینکه

نشانگر زمان و شخص انجام دهنده ی کار باشند .
   

مصدرها همیشه به « تن » و یا « دن » ختم می شوند . مانند :
 

پختن - شستن - نواختن - نشستن – نوشتن - رفتن -

آموختن - دوختن – داشتن – کاستن – نگریستن –

برانگیختن - برداشتن و ...
 

و یا :

 

دیدن - شنیدن – بردن - آمدن – ایستادن - دویدن - خوردن –

پریدن – بریدن – چیدن – دادن - افزودن و ...

 

با استفاده از مصدر می توانیم یکی از انواع بن را که

« بن ماضی » است ، به دست آوریم ؛ یعنی با حذف

« ن » مصدری از پایان مصدر ، « بن ماضی » به جا می ماند .

 

پختن : مصدر            پخت : بن ماضی  

 

شستن : مصدر           شست : بن ماضی

 

نواختن : مصدر          نواخت : بن ماضی

 

نشستن : مصدر          نشست : بن ماضی

 

نوشتن : مصدر           نوشت : بن ماضی

 

رفتن : مصدر             رفت : بن ماضی

 

آموختن : مصدر          آموخت : بن ماضی

 

دوختن : مصدر           دوخت : بن ماضی

                                        

حالا شما از مصدرهای زیر بن ماضی به دست آورید :

 

داشتن  

 

کاستن

 

نگریستن

 

برانگیختن

 

برداشتن

 

دیدن

 

شنیدن

 

بردن

 

آمدن

 

ایستادن

 

دویدن

 

خوردن

 

پریدن

 

بریدن

 

چیدن

 

دادن

 

افزودن

                                 

 

پاسخ :

 

مصدر               بن ماضی      

  

داشتن    ------   داشت

 

کاستن   -------   کاشت

 

نگریستن  -----   نگریست

 

برانگیختن ----   برانگیخت  

 

برداشتن ------   برداشت  

 

دیدن     ------   دید

 

شنیدن   -----   شنید

 

بردن   -----    برد

 

آمدن   -----    آمد

 

ایستادن   ----  ایستاد

 

دویدن    ----   دوید

 

خوردن  ----   خورد

 

پریدن  -----    پرید

 

بریدن   ----   برید

 

چیدن ------   چید

 

دادن  -----    داد

 

افزودن  ---   افزود