فارسی هفتم درس 4 با بهاری که می رسد از راه

با بهاری که می رسد از راه

 

روشن و گرم و زندگی پرداز              آسمان مثل یک تبسم شد

 

قافیه  : تبسم

 

ردیف : شد

 

یک جمله : آسمان مثل یک تبسم روشن و گرم و زندگی پرداز شد .

 

آرایه ی ادبی : تشبیه آسمان به تبسم

 

هر چه سرما وهر چه دل سردی         پر زد آهسته از نظر گم شد

 

قافیه : گم

 

ردیف : شد

 

دو جمله :

 

هر چه سرما وهر چه دل سردی پر زد   آهسته از نظر گم شد

 

آرایه ی ادبی :

جان بخشی ، پر زدن به سرما و دل سردی نسبت داده شده است .

 

تکرار : هر چه

 

بانسیمی که زندگی در اوست          باز چشم جوانه ای وا شد

 

قافیه : وا

 

ردیف : شد

 

دو جمله :

 

بانسیمی که زندگی در اوست   باز چشم جوانه ای وا شد

 

آرایه ی ادبی :

 

تشخیص : چشم داشتن به جوانه نسبت داده شده است .

 

 بردرختی شکوفه ای خندید             در کتابی بهار معنا شد

 

قافیه : معنا

 

ردیف : شد

 

دو جمله :

 

 بردرختی شکوفه ای خندید   در کتابی بهار معنا شد

 

آرایه ی ادبی :

 

مراعات نظیر : درخت و شکوفه و بهار

 

تشخیص : خنده را به شکوفه نسبت داده است .

 

 با بهاری که می رسد از راه             سبزشو،تازه شو،بهاری شو

 

قافیه و ردیف ؟

 

چند جمله :

 

با بهاری که می رسد از راه   سبزشو، تازه شو،بهاری شو

 

آرایه ی ادبی :

 

تکرار : شو

 

تشخیص : از راه رسیدن را به بهار نسبت داده است .

 

 مثل یک شاخه گل جوانه بزن          مثل یک چشمه سارجاری شو

 

قافیه : جاری

 

ردیف : شو

 

دو جمله :

 

مثل یک شاخه گل جوانه بزن  مثل یک چشمه سارجاری شو

 

آرایه ی ادبی :

 

تشبیه : تو ( انسان ) به شاخه گل

 

تشبیه : تو ( انسان ) به چشمه سار 

 

مراعات نظیر : شاخه و گل و جوانه

 

 زندگی برتو می زند لبخند               هست وقت شکفتنت امروز

 

قافیه : شکفتنت

 

ردیف : امروز

 

دو جمله : 

 

زندگی برتو می زند لبخند     هست وقت شکفتنت امروز

 

تشخیص : لبخند زدن به زندگی نسبت داده شده است .

 

 بهتر از هر چه هست در دنیا               با خدا راز گفتنت امروز

 

قافیه : گفتنت

 

ردیف : امروز

 

یک جمله :

 

امروز با خدا راز گفتنت از هر چه در دنیا بهتر هست .

 

زیبایی شکفتن

بند دوم :

 

نوجوانی دوره ای شبیه به رؤیا و زیبایی است :

 

نوجوانی به رؤیا تشبیه شده است . 

 

 جویبار باصفا و زلال و گوارای زندگی :

 

اضافۀ تشبیهی ، زندگی به جویبار تشبیه شده است .

 

بند 4 : 

 

علایق جمع علاقه

 

بند 5 :

 

این همه کتاب خوب و مطالب خواندنی ما را به سوی خود می خوانند :

 

تشخیص ، به سوی خود خواندن ( دعوت کردن ) را که عملی انسانی

 

است ، به کتاب نسبت داده است .

 

کتاب پر راز و رمز آفرینش :

 

اضافۀ تشبیهی ، آفرینش را به کتاب تشبیه کرده است . 

 

حالا با این آلبالوهای خوش آب و رنگ گلویی تر کنید و

 

بعد بروید سراغ دانش های ادبی و زبانی .

 

دانش های زبانی و ادبی

 

ساختمان  جمله : 1 - نهاد + مفعول + متمم + فعل خاص

 

                         2 - نهاد + مسند + فعل اسنادی

 

در ساختمان هر دوی این جمله ها نهاد نقش مشترک است .

 

نهاد صاحب خبر است ؛

 

یعنی گروه اسمی که دربارۀ آن خبری بیان می شود .

 

در جمله می توان ، با پرسش چه کسی یا چه چیزی + فعل ،

 

نهاد را مشخص کرد .

 

  فعل خاص :

فعلی است که انجام کار خاصی را نشان می دهد .مانند :

 

          رفتم – شسته ای – گفته بود – می خوریم -  بشویید –

 

                   خواهند دید 

 

 اما

 

فعل اسنادی عملی را نشان نمی دهد ؛ بلکه در جمله کمک

 

می کند که حالتی را به نهاد نسبت دهیم  مانند:

 

              است – بود - شد – گشت و گردید ( = شد )

 

البته فعل های اسنادی ، تنها این پنج فعل نیستند و در

 

دوره های بعدی با فعل های اسنادی بیشتری آشنا خواهید شد . 

 

این فعل ها به هر زمانی بروند ( گذشته ، حال ، آینده ) ویا

 

هر شخص و شماری که باشند همچنان فعل اسنادی هستند .

 

مانند :

 

شد ، شدم ، می شد ، شود ، می شود ف خواهد شد و ...

 

                                  

در این جمله ها نهاد و نوع فعل مشخص شده اند . برای

 

تعیین نقش گروه ها در جمله ابتدا فعل و نوع آن را مشخص

 

می کنیم .

 

گـلــی از باغـچـــه چـیـــــدم .

 

چیدم که نشان دهندۀ عمل چیدن است ، فعل خاص است .

 

تشخیص نهاد : چه کسی چید ؟

 

  من چیدم . پس ضمیر من که در جمله حذف شده است ،

 

این جمله است .

( من را از رو ی شناسۀ م در فعل تشخیص دادیم . )

 

گـلــی از باغـچـــه چـیـــــدم .  

                        فعل خاص

 

درختِ کاجِ حیاطِ خانه یِ مادربزرگِ  سمانه ،تماشایی است . 

 

است ، جزء پنج فعل اسنادی ( است - بود - شد - گشت - گردید ) است .

 

چه چیزی تماشایی است ؟ درخت کاج حیاط خانۀ مادربزرگِ سمانه

                                                       نهاد

 

در نظر داشته باشید که وقتی در یک گروه اسمی کسرۀ

 

اضافه یعنی ـــِــ و جود داشته باشد ، نقش آن گروه اسمی

 

ادامه دارد . همچنان که در این گروه نهادی ، پس از درخت

 

( که کسره دارد ) کاج ( که کسره دارد ) حیاط ( که کسره دارد )

 

خانه ( که کسره دارد )  مادربزرگ ( که کسره دارد )  و سمانه ادامه دارد ( سمانه کسره

 

ندارد ، پس بعد از آن دیگر نقش گروه نهادی ما ادامه ندارد . )

 

حالا شما نهاد و نوع فعل را در جمله های زیر مشخص کنید . 

 

- استقلال طلبی ، کنجکاوی ، شوق یادگیری و دانایی نوجوان را

 

   گاهی ناآرام جلوه می دهد .

 

- نوجوانی تقریباً از یازده سالگی آغاز می شود .

 

- این همه کتاب خوب و مطالب آموختنی ، ما را به سوی خود

 

    فرا می خواند .