معنی شعر نیایش فارسی ششم ابتدایی

نیایش

خدایا، جهان پادشاهی توراست

ز ما خدمت آید، خدایی توراست

خداوندا پادشاهیِ جهان از آن توست، ما باید بندگی و خدمت تو را به جا آوریم و خداوندی برای توست.

تعداد جملات این بیت: 4 جمله

نهاد: پادشاهی جهان، خدمت، خدایی

متمم: تو، ما

حرف اضافه: را، از

آرایه های ادبی:

آرایه‌ی تلمیح (تلمیح به آیه‌ی 189 سوره آل عمران – و لِلَّهِ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْاَرْض: حکومت آسمان‌ها و زمین از آنِ خداوند است)

آرایه‌ی تضاد (خدمت و خدایی)

---

پناه بلندی و پستی تویی

همه نیستند، آنچه هستی تویی

نگهبانِ آسمانِ بلند و زمینِ پَست تو هستی، همه‌ی موجودات فانی و زوال‌پذیر هستند و آنچه می‌ماند فقط تو هستی.

تعداد جملات این بیت: 4 جمله

نهاد: تو (در مصراع اول)، همه (در مصراع دوم)، تو (در مصراع دوم)

ترکیب اضافی: پناه بلندی، پناه پستی

آرایه های ادبی: آرایه‌ی تلمیح (تلمیح به آیه‌ی 96 سوره نحل) - آرایه‌ی تضاد (بلندی و پستی)

---

همه آفریدست بالا و پست

تویی آفریننده‌ی هرچه هست

(خداوند) خالقِ آسمانِ بلند و زمینِ پَست است، (خداوندا) تو خالقِ هرچه وجود دارد هستی.

تعداد جملات این بیت: 3 جمله

نهاد: بالا و پست، تو

آرایه های ادبی: آرایه‌ی تلمیح (تلمیح به آیه‌ی 62 سوره زمر) - آرایه‌ی تضاد (بالا و پست)

---

خرد را تو روشن بصر کرده‌ای

چراغ هدایت تو بر کرده‌ای

تو عقل و خرد را مانند چشمی بینا کرده‌ای و هدایت را مانند چراغ روشنی به پا کرده‌ای.

تعداد جملات این بیت: 2 جمله

نهاد: تو (در مصراع اول)، تو (در مصراع دوم)

مفعول: خرد، چراغ هدایت

آرایه های ادبی: آرایه‌ی تشبیه (هدایت به چراغ تشبیه شده است) - آرایه‌ی تناسب (روشن، بصر، چراغ)- آرایه‌ی تشخیص (چشم داشتنِ خرد)

---

جهانی بدین خوبی آراستی

بُرون ز آنکه یاریگری خواستی

دنیا را به این زیبایی تزئین کردی بدون آنکه از کسی کمک بگیری.

تعداد جملات این بیت: 2 جمله

نهاد: تو (در مصراع اول)، تو (در مصراع دوم)

مفعول: جهانی، یاریگری

قید: بدین، خوبی

آرایه های ادبی: آرایه‌ی تلمیح (تلمیح به آیه‌ی 6 سوره صافات)

---

خداوندِ مایی و ما بنده‌ایم

به نیروی تو یک به یک زنده‌ایم

تو خدای ما هستی و ما بنده‌ی تو هستیم و یکایک ما به قدرت تو زنده هستیم.

تعداد جملات این بیت: 3 جمله

نهاد: تو، ما، یک به یک

آرایه های ادبی: آرایه‌ی تضاد (خدواند، بنده)

---

رهی پیشم آور که فرجام کار

تو خشنود باشی و من رستگار

(خدایا) راهی مقابل ما قرار بده که در پایان کار، تو از ما راضی باشی و من نجات یابم و به رستگاری برسم.

تعداد جملات این بیت: 3 جمله

نهاد: تو (در مصراع اول)، تو (در مصراع دوم)، من

مفعول: رهی

قید: فرجام کار

آرایه های ادبی: آرایه‌ی تلمیح (تلمیح به حدیث امام حسین: لا اَفْلَحَ قَوْمِ اشْتَرَوْا مَرْضاهَ الْمَخْلُوقِ بِسَخَطِ الْخالِقِ – ملّتى که خشنودى مردم را با خشم خالق معامله کند هرگز رستگار نخواهد شد.)

معنی کلمات درس نیایش فارسی ششم

• خدمت: احترام، بندگی کردن
• خرد: عقل
• بصر: بینایی، روشنی دیده، دیدن
• آراستی: زیبا کردی
• رهی: راهی، مخفف راه + ی
• فرجام: پایان، آخر، عاقبت کار
• رستگار: نجات یافته، خوش بخت

تدوین: خانم بابایی