ترکیب وصفی ترکیب اضافی راه های تشخیص

ترکیب_وصفی
ترکیب_اضافی

روش_های_تشخیص_ترکیب_وصفی ( موصوف و صفت ) از ترکیب اضافی ( مضاف و مضاف الیه )

روش های تشخیص ترکیب وصفی ( موصوف و صفت ) از ترکیب اضافی (مضاف و مضاف الیه )

هرگاه دو کلمه به وسیله ی « ــِ » به هم اضافه شوند ترکیب می سازند .مثل :

دستِ پاک –کوهِ بلند –کتابِ فارسی –چشم ِمن –خودروی زیبا - دخترِ ایرانی –الماسِ درخشان

همه ی مثال های بالا ترکیب هستند. ولی نوع هر یک با دیگری فرق دارد که در ذیل روش تشخیص آن ها آورده می شود . قبل از آن بهتر است بدانیم که :

نکته : هرگاه آخر کلمه ی اول این سه حرف « و – ا- ه »باشد هنگام اضافه شدن به هم دیگر بجای کسره « -ِ » ، «ی » می گیرند . مثل :

هوا- هوای تهران

آهو –آهوی وحشی

خانه –خانه ی بزرگ

روش های تشخیص
1- کسره بین دو کلمه را حذف می کنیم سپس بعد از کلمه ی اول ویرگول می گذاریم و در آخر فعل (است)قرارمی دهیم . اگر عبارت معنی داد ترکیب وصفی و اگر معنی نداد ترکیب اضافی است .

مثال

اتاقِ تمیز –اتاقْ ، تمیز است : چون معنی دارد ترکیب وصفی است یعنی کلمه ی اتاق «موصوف» و کلمه ی تمیز« صفت »است .

اتاقِ مدیر – اتاقْ، مدیر است :چون معنی ندارد ترکیب اضافی است یعنی کلمه ی اتاق «مضاف» و کلمه ی مدیر « مضاف الیه »است .
2- به آخر کلمه ی دوم (تر) اضافه کنید اگرعبارت معنی داد ترکیب وصفی است.و اگر معنی نداد ترکیب اضافی است .
مثال

مادرِ دلسوز –مادرِدلسوزتر : چون معنی دارد ترکیب وصفی است یعنی کلمه ی مادر «موصوف» و کلمه ی دلسوز« صفت »است .

مادرِ من –مادرِ من تر : چون معنی ندارد ترکیب اضافی است یعنی کلمه ی ماد «مضاف» و کلمه ی من « مضاف الیه »است .

3- کلمه ی بسیار را در وسط دو کلمه قرار می دهیم ؛ اگرعبارت معنی داد ترکیب وصفی است.و اگر معنی نداد ترکیب اضافی است .

شهرِ تمیز –شهرِ بسیار تمیز : چون معنی دارد ترکیب وصفی است یعنی کلمه ی شهر «موصوف» و کلمه ی تمیز « صفت »است .

شهرِ تکاب –شهرِ بسیار تکاب : چون معنی ندارد ترکیب اضافی است یعنی کلمه ی شهر «مضاف» و کلمه ی تکاب « مضاف الیه »است .

4 –کلمه ی « ی» را در آخر کلمه ی اول اضافه می دهیم ؛ اگرعبارت معنی داد ترکیب وصفی است. و اگر معنی نداد ترکیب اضافی است

مثال : دستِ تمیز- دستی تمیز : چون معنی دارد ترکیب وصفی است یعنی کلمه ی دست «موصوف» و کلمه ی تمیز « صفت »است .

کیفِ حسن –کیفی حسن : چون معنی ندارد ترکیب اضافی است یعنی کلمه ی کیف «مضاف» و کلمه ی حسن «مضاف الیه »است .

┄┅┅┄┄┅✶- ✶┄┅┄┅┄

راه های #_تشخیص_صفت_از_مضاف_الیه:

1. اگر میان موصوف و صفت «ی» - که نشانه ی یکی بودن است- بیاوریم، ساختمان موصوف و صفت معنای خود را از دست نمی دهد:
توپِ بزرگ
توپی بزرگ
امّا اگر میان مضاف و مضاف الیه «ی» بیاوریم چیزی بی معنی به دست می آید:
توپِ مجید
توپی مجید

2. اگر از میان موصوف و صفت، کسره را برداریم و «است» یا یک فعل ربطی دیگر به آخر آنها بیفزاییم جمله ای معنی دار به دست می آید که در آن موصوف به نهاد و صفت به مسند تبدیل می شود.
توپِ بزرگ
توپ، بزرگ است.
امّا اگر درباره ی مضاف و مضاف الیه این کار را بکنیم جمله ای بی معنی به دست می آید:
توپِ مجید
توپ، مجید است؟!

الف) بعد از ترکیب ها علامت صفت تفضیلی « تر » میگذاریم ، اگر معنی داشت صفت و موصوف است ، ولی اگر معنی نداشت مضاف و مضافٌ اله است . مثال:

دیوار بلند -------- دیوار بلند تر : صفت و موصوف

دانشمند بزرگ -----دانشمند بزرگ تر : صفت و موصوف

کشور ایران ------- کشور ایران تر ( معنی ندارد ) مضاف و مضافٌ الیه

ب) بعد از کلمه ی اول علامت ویرگول می گذاریم و بعد از کلمه ی دوم فعل « است » قرار می دهیم .اگر معنی نداشته باشد مضاف و مضافٌ الیه است. با کلمه ی « این » در ابتدای جمله . مثال :

گل زیبا ------------- این گل، زیبا است . : صفت و موصوف

کتاب سبز ----------- این کتاب ، سبز است : صفت و موصوف

پایه ی میز --------- این پایه ، میز است ( معنی ندارد) مضاف و مضافٌ الیه

موصوف و صفت و مضاف و مضاف الیه

اول برای تشخیص صفت اگر به کلمه ای تر و یا ترین اضافه کنیم و کلمه به دست آمده معنی دار شد آن کلمه صفت است. معمولاً صفت را نمی توان جمع بست .( به آن ها یا ان اضافه کرد ).

برای تشخیص موصوف و صفت از مضاف و مضاف الیه می توان به ترکیب یکی از موارد زیر را اضافه نمود در صورتی که ترکیب به دست آمده معنی دار شد موصوف و صفت و اگر بی معنی بود مضاف و مضاف الیه است

1- به آخر ترکیب « تر » اضافه کنیم.
2 - به آخر ترکیب « است » اضافه کنیم .

3– بین دو کلمه « ای » اضافه کنیم .

4 – دو یا سه مورد بالا را با هم اضافه کنیم

مثال : کلاس پنجم
کلاس پنجم تر
کلاسی پنجم است
که هیچ کدام از ترکیب ها معنی دار نیست پس مضاف و مضاف الیه است .

دانش آموز زرنگ
دانش آموز زرنگ تر
دانش آموزی زرنگ که هر دو معنی دار است پس موصوف و صفت است .

تدریس آرایه های تشبیه و تشخیص

طراحی آموزشی:

تصاویر زنگ تفریح تشبیه و تشخیص:

پاورپوینت آموزشی تشبیه و تشخیص:

یکی تو وبلاگش نوشته بود:

میتونی خوشبختی رو تعریف کنی؟!

-هه...مثل اینه که ازم بپرسی میتونی سیب زمینی رو تعریف کنی...!

براش خاطره ی هفته ی گذشته رو نوشتم:

سیب زمینی یعنی با همه ی بچه ها و نوه ها خونه ی مامان برای خونه تکونی جمع باشی،

بعد امیر حسین داد بزنه: «مامان بزگ، علی میگه خسته شدیم، الآن سیب زمینی سرخ

کرده می چسبه؛»

بعد مامان به خاطر نوه هاشو بچه هاش سریع چند تا سیب زمینی پوست بکنه و هی بهش

بگی: مامان پات درد می کنه، ولش کن

حالاعلی یه چیز پروند. بازم تا صب نمی تونی بخوابی.

و مامان سرسختانه جواب بده: چکار داری، بچه هوس کرده.

چند دقیقه بعد... می شینیم دور هم و؛ سس قرمز و سیب زمینی سرخ کرده و دوازده سیزده جفت دست که هر کدوم دوست داره بهره ی

بیشتری از خوشبختی تو تابه ببره.

فکر کنم خوشبختی، یه چی مث همین چیزا باشه.

یعنی یه تابه سیب زمینی رو که آشپزش فقط و فقط مامان باشه، همه دور هم بخوریم.

فارسی : درس هفدهم ، ما می توانیم

 

 

  

 

تکرار « من نمی توانم » در جمله های :

 

ص 154 – بند3

 

-        من نمی توانم درست به توپ ضربه بزنم .

 

-        من نمی توانم عددهای بیشتر از سه رقمی

 

         را تقسیم کنم ...

 

-        من نمی توانم کاری کنم که مرا دوست

 

         داشته باشند .

 

  

 

و :

 

ص 154 بند پایانی :

 

-        من نمی توانم مادر « جان » را وادار

 

         کنم به جلسه ی معلم ها بیاید .

 

-        من نمی توانم آلن را وادار کنم به جای

 

         مشت از حرف استفاده کند .

 

ص 158 - بند 2

 

آمین !    جمله عاطفی

 

 

  

    دانش های زبانی و ادبی :

 

نکته  اول :

 

واژه های فارسی به دو بخش عمده تقسیم می شوند :

 

1 – واژه های ساده :

 

به واژه های زیر دقت کنید .

 

معلم   سال   یاد   کار   سخن   جا   خاک   

 

برادر   باقی   حاضر   هنگام  ذهن

 

این واژه ها قابل تقسیم به دو یا چند جزء نیستند .

 

به این نوع واژه ها « ساده » گفته می شود .

 

در مقابل واژه هایی هم هستند که می توان آنها را

 

به اجزای سازنده شان تقسیم کرد . این واژه ها ،

 

واژه های غیر ساده هستند . مانند :

 

دانش نامه ، هتل داری  

 

« دانش نامه » از چند جزء تشکیل شده است :  

 

دان ( بن مضارع )

 

ــِـ ش ( وند )

 

نامه ( اسم )

 

  

 

و یا واژه ی « هتل داری » از اجزای

 

زیر ساخته شده است :

 

هتل ( اسم )

 

دار ( بن مضارع )

 

ی ( وند )

 

 

 

حالا نوع واژه های زیر بنویسید ، واژه های

 

غیر ساده را به اجزای سازنده ی تقسیم کنید و

 

نوع اجزای آن را بنویسید .

 

کتابدار     پندار      کارخانه     گیاه      

 

خوش رنگ      مریم گلی     سفیدپوست     

 

کتاب فروشی    درمانگر    ثروتمند      دانش آموز   

 

حساب رس 

 

  

 

لازم به ذکر است که اجزای یک واژه یا معنی دار

 

هستند و یا معنی ساز .

 

 

اجزای معنی دار مانند :

 

 

کتاب ( اسم ) در واژه ی کتاب خانه

 

 

کار ( اسم )  در واژه ی کارگاه

 

 

ساز ( بن مضارع ) در واژه ی سازنده

 

 

پاش ( بن مضارع ) در واژه ی آب پاش

 

 

ساخت ( بن ماضی ) در  واژه ی زیرساخت

              

 

کشت ( بن ماضی ) در واژه ی کشتکار

 

 

خوش ( صفت )  در واژه ی خوش رفتار

 

  

 

اجزای معنی ساز ، قسمتی از واژه هستند که به تنهایی

 

معنی ندارند و به اجزای معنی دار کمک می کنند که

 

معنای جدیدی بگیرند . مانند :

 

 

گار در واژه ی آفریدگار

 

 

گر در واژه ی مسگر

 

 

ی در واژه ی شاگردی و بنده نوازی ( یعنی شاگرد

 

بودن و بنده نواز بودن  )

 

 

ی در واژه ی شیرازی و زیارانی ( یعنی کسی که

 

اهل شیراز و یا زیاران است . )

 

 

بان در واژه ی باغبان و دروازه بان

 

 

ـَـ نده در واژه ی نویسنده

 

 

و در واژه ی جست و جو

 

 

نا در واژه های نادرست و نادان

 

 

بی در واژه های بی ادب و بیکار

 

 

این اجزای معنی ساز ، « وند » نام دارند .

 

 

 

 

 

این هم نتیجه‌ی زحمت‌های دوست عزیزو فعال وبلاگ :

 

 

نویسنده:آرمیتا سه شنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۰ ساعت: ۰:۳۰

 

نمونه‌ای از کلمات ساده و غیرساده درس 17 فارسی هفتم

ساده مثل :

معلم - سال - عنوان - شرکت - بازرس - سعی - امر - روز - کلاس – آرام – درست – توپ – سه – رقم – نصف – سماجت – گودال – تقسیم - دوست – درست – کنار – مشغول – شاگرد – سخت – روی – اراده

 

غیر ساده مرکب ، مثل :

فوتبال* – بلافاصله – پرکردن – همدیگر – یکی‌یکی -  آنجا

*البته فوتبال گر چه در زبان انگلیسی ، دو جزئی هست اما در زبان فارسی ، واژه‌ای ساده محسوب میشه  . چون شرط مرکب بودن در زبان فارسی ، این هست که واژه ، دست‌کم از دو جزء معنی‌دار تشکیل شده باشه ؛ « فوت » و « بال » در زبان فارسی هر یک ، معنایی جز آنچه که در زبان انگلیسی به کار میره ، دارند ؛ پس فوتبال در زبان فارسی ، ساده محسوب میشه .

 

 

غیرساده مشتق ، مثل :

ورقه – شکوهمند - متاسفانه – بی‌حضور  
 

 

غیرساده مشتق - مرکب ، مثل :

بازنشستگی - سی و یک – سخنرانی

 

 

 سپاسگزار آرمیتای عزیز هستیم ...

 

  

 

 

درس 9 – کلاس ادبیات

نیما با کنجکاوی به دهان معلم چشم دوخته بود :

و با تمام وجود در جاذبه های شعر غرق شده است :

نام بعضی نفرات / رزق روحم شده است :

مرواریدی در صدف
پدر از پروین همچون مرواریدی در صدف بادقت مراقبت می کرد :

ای مرغک خرد ز آشیانه
پرواز کن و پریدن آموز

تا کی حرکات کودکانه
در باغ و چمن چمیدن آموز

رام تو نمی شود زمانه
رام از چه شدی رمیدن آموز

مندیش که دام هست یا نه
بر مردم چشم دیدن آموز

شو روز به فکر آب و دانه
هنگام شب آرمیدن آموز

  

درس 10 - عهد و پیمان :
من دیر نمی آیم ، شما هم دیر نیایید .

من غیبت نمی کنم ، شما هم غیبت نکنید .

من به شما دروغ نمی گویم ، شما هم دروغ نگویید .

من به هر قولی که به شما بدهم وفا می کنم ، شما هم به هر قولی که به من می دهید ، وفا کنید .

من خودم را موظف می دانم که برای خیر و صلاح شما تلاش می کنم ، شما هم خودتان را موظف بدانید که به توصیه های من عمل کنید .

عشق به مردم :
موج جمعیت ، رجایی را از جا کند و برد و برد و ...

رفتار بهشتی :
فرد منظمی بود و برنامه هایش به هم ریخته نبود :

گرمای محبت :
مصطفی خود را کنار دیوار کشاند تا از هجوم باد در امان باشد :
آرایه ی ادبی :

صدای پیرمرد در میان زوزۀ باد گم شد :

من اگر به این پیرمرد کمک کنم ، خدا هم به من کمک می کند :

مصطفی می توانست برق خوشحالی را در چهره ی او ببیند :

  

درس 11 – خدمات متقابل اسلام و ایران

پس از ظهور اسلام و تشکیل حکومت اسلامی و گرد آمدن ملل گوناگون در زیر پرچم اسلام ، تمدنی عظیم و بسیار کم نظیر به وجود آمد :

ایران در پرتو گرایش به اسلام ، همدوش با سایر ملل اسلامی و پیشاپیش آنها مشعل دار یک تمدن شکوهمند بنام تمدن اسلامی شد .

ادبا و عرفا و سخنوران ایرانی ، حقایق اسلای را با جامه ی زیبای شعر و نثر فارسی به نحو احسن آرایش داده اند :

  
درس 12 - اسوه ی نیکو

ماه فرو ماند از جمال محمد ( ص )
سرو نباشد به اعتدال محمد

آدم و نوح و خلیل و موسی و عیسی
آمده مجموع در ظلال محمد

 

سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی
عشق محمد بس است و آل محمد

  
درس 13 - امام خمینی ( ره )

آن روز ، مثل همه ی روزهای دیگر بود .

نیمه های پاییز سال 1357 بود . برخلاف همه ی پاییزها که کلاس های درس مدارس و دانشگاه ها فعال بودند ، در آن پاییز دانش آموزان و دانشجویان به فرمان امام اعتصاب کرده بودند و به مدارس و دانشگاه ها نمی رفتند . دیگر نه میز و نیمکتی در کار بود و نه معلمی . همه به فرمان امام در کوچه ها و خیابان ها تظاهرات می کردند و درس انقلاب را به بانگ بلند به گوش جهانیان می رساندند . آن روزها ملت ، یک آموزگار ، یک معلم و یک استاد داشت و او کسی جز امام خمینی ( ره ) نبود .

از آن مانند جان خویش نگهبانی کنند :

  

درس 16 - آدم آهنی و شاپرک :
شاپرک بالش را به چشم شیشه ای تروم کشید و و با ناامیدی گفت : « وای چه نور سردی ! »

آدم آهنی می خواست بگوید : « این روشنایی نیست ، چشم من است . »

شاپرک گفت : « جداً ؟ من هم یه پروانه ی شاپرک یا شب پره هستم . اسم من بال بالی است . »

شاپرک گفت : « متأسفانه وقت رفتن رسیده ، خداحافظ ، تروم عزیز ! »

شاپرک گفت : متشکرم و بعد خیلی آرام با بالش بوسه ای به گونه ی آدم آهنی زد و از پنجره به بیرون پرواز کرد .

آدم آهنی آن قدر از ملاقات با شاپرک خوشحال بود که اصلاً متوجه باز شدن درهای نمایشگاه و انبوه تماشاگرانی که به داخل آمده بودند ، نشد .

 

اما شاپرک آمد و با ساده دلی نجوا کرد : « برای اینکه روی شانه ات استراحت کنم ، به اینجا آمده ام و بعد هم دوباره پرواز می کنم . اینجا آرام و ساکت است .

شاپرک با ناله گفت : « وای ! بالم . »

شاپرک گفت : « بالم پاره شده ، وای ! تروم ، چرا از من مراقبت نکردی ؟

  

درس هفده : ما می توانیم
من نمی توانم درست به توپ ضربه بزنم .

من نمی توتنم عددهای بیشتر از سه رقمی را تقسیم کنم ..

من نمی توانم کاری کنم که مرا دوست داشته باشند .

من نمی توانم مادر « جان » را وادار کنم به جلسه ی معلم ها بیاید .

من نمی توانم آلن را وادار کنم به جای مشت از حرف استفاده کند .

 

آمین !

جمله های هر عبارت را مشخص کنید . 

درس 9 – کلاس ادبیات

 

 

نیما با کنجکاوی به دهان معلم چشم دوخته بود و با تمام وجود در جاذبه های شعر غرق شده است .

  
خوب علی جان ! مثل اینکه حرفی برای گفتن داری ؟

  

نیما ناگهان با دستپاچگی می گوید : « ها ؟ بله ! زیبا بود ؛ گمان کنم شاعر آن ویکتور هوگو باشد ! »

  
- آفرین بر تو پسر باهوش ! از کجا فهمیدی ؟

  
خوب ، که این طور ! به هر حال ما همه مشتاقیم ترجمه ی تو را بشنویم .

  
نیما بر می خیزد و با دست هایی لرزان کاغذی را پیش رویش می گشاید و شروع به خواندن می کند .

  
لرزشی در صدای او احساس می شود ولی کم کم جای خود را به حرارت و شور و نشاط می دهد .

  
آفرین ، آفرین ، خیلی خوب بود ، آقای علی اسفندیاری !

  
علی جان تو بمان .

  

معلم کتابی را از کیفش در می آورد و می گوید : « بگیر ؛ این کتاب را با دقت بخوان . راستی شعر فارسی چطور ؟ هیچ مطالعه می کنی ؟ »

  
نیما جواب می دهد : « بله ، از نظامی زیاد می خوانم . »

  
معلم با همان لحن گرمش ادامه داد : « خیلی عالی است ، نظامی در آرایش صحنه های شعرش بی نظیر است . »

  
شنیده ام خودت هم شعر می گویی . یادت باشد از شعرهایت حتماً برایم بیاوری .

  
دلم می خواهد سرت را بالا بگیری و با صدای بلند ، برایم شعر بخوانی .

  
نیما پس از اندکی درنگ چنین خواند :

نام بعضی نفرات
رزق روحم شده است :

  
مرواریدی در صدف

ای مرغک خرد ز آشیانه
پرواز کن و پریدن آموز

  
تا کی حرکات کودکانه
در باغ و چمن چمیدن آموز

  
رام تو نمی شود زمانه
رام از چه شدی رمیدن آموز

  
مندیش که دام هست یا نه
بر مردم چشم دیدن آموز

  

شو روز به فکر آب و دانه
هنگام شب آرمیدن آموز

  
درس 10 - عهد و پیمان :
من دیر نمی آیم ، شما هم دیر نیایید .

  
من غیبت نمی کنم ، شما هم غیبت نکنید .

  
من به شما دروغ نمی گویم ، شما هم دروغ نگویید .

  
من به هر قولی که به شما بدهم وفا می کنم ، شما هم به هر قولی که به من می دهید ، وفا کنید .

  
من خودم را موظف می دانم که برای خیر و صلاح شما تلاش می کنم ، شما هم خودتان را موظف
بدانید که به توصیه های من عمل کنید .

  
عشق به مردم :
موج جمعیت ، رجایی را از جا کند و برد و برد و ...

  
گرمای محبت :
مصطفی خود را کنار دیوار کشاند تا از هجوم باد در امان باشد :

  
من اگر به این پیرمرد کمک کنم ، خدا هم به من کمک می کند :

  
مصطفی می توانست برق خوشحالی را در چهره ی او ببیند :

  
درس 11 – خدمات متقابل اسلام و ایران

پس از ظهور اسلام و تشکیل حکومت اسلامی و گرد آمدن ملل گوناگون در زیر پرچم اسلام ، تمدنی عظیم و بسیار کم نظیر به وجود آمد :

  
ایران در پرتو گرایش به اسلام ، همدوش با سایر ملل اسلامی و پیشاپیش آنها مشعل دار یک تمدن شکوهمند بنام تمدن اسلامی شد .

  
ادبا و عرفا و سخنوران ایرانی ، حقایق اسلای را با جامه ی زیبای شعر و نثر فارسی به نحو احسن آرایش داده اند :

  
درس 12 - اسوه ی نیکو

ماه فرو ماند از جمال محمد ( ص )
سرو نباشد به اعتدال محمد

  

آدم و نوح و خلیل و موسی و عیسی
آمده مجموع در ظلال محمد

  

سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی
عشق محمد بس است و آل محمد

  
درس 13 - امام خمینی ( ره )

در آن پاییز دانش آموزان و دانشجویان به فرمان امام اعتصاب کرده بودند و به مدارس و دانشگاه ها نمی رفتند .

دیگر نه میز و نیمکتی در کار بود و نه معلمی .

  

همه به فرمان امام در کوچه ها و خیابان ها تظاهرات می کردند و درس انقلاب را به بانگ بلند به گوش جهانیان می رساندند .

  

آن روزها ملت ، یک آموزگار ، یک معلم و یک استاد داشت و او کسی جز امام خمینی ( ره ) نبود .

  
 

درس 16 - آدم آهنی و شاپرک :

شاپرک بالش را به چشم شیشه ای تروم کشید و و با ناامیدی گفت : « وای چه نور سردی ! »

آدم آهنی می خواست بگوید : « این روشنایی نیست ، چشم من است . »

  
شاپرک گفت : « جداً ؟ من هم یه پروانه ی شاپرک یا شب پره هستم . اسم من بال بالی است . »

  

شاپرک گفت : « متأسفانه وقت رفتن رسیده ، خداحافظ ، تروم عزیز ! »

  

شاپرک گفت : متشکرم و بعد خیلی آرام با بالش بوسه ای به گونه ی آدم آهنی زد و از پنجره به بیرون پرواز کرد .

  

آدم آهنی آن قدر از ملاقات با شاپرک خوشحال بود که اصلاً متوجه باز شدن درهای نمایشگاه و انبوه تماشاگرانی که به داخل آمده بودند ، نشد .

  
آدم آهنی با ناراحتی فکر کرد : کاش بال بالی می توانست مردم را ببیند .

  
اگر بفهمد که چقدر از من تعریف می کنند ، مطمئنم که مرا بیشتر تحسین می کند !

  

اما شاپرک آمد و با ساده دلی نجوا کرد : « برای اینکه روی شانه ات استراحت کنم ، به اینجا آمده ام و بعد هم دوباره پرواز می کنم . اینجا آرام و ساکت است .

  
صدای غرش مانندی از آدم آهنی بیرون آمد : « اسم من تروم است . »

  
شاپرک در حالی که به او یادآوری می کرد ، گفت : « این را به من گفته بودی . راستی چرا بعضی چیزها را مرتبا تکرار می کنی ؟

  

تا دیدار بعد خداحافظ ، تروم عزیز !

  
در دل آهنینش زمزمه می کرد : او دوباره بر می گردد ! او مرا دوست دارد . او دوست من است .

  
اگر بتوانم اول از او تشکر می کنم و بعد به او می گویم که اولین کسی است که من با او دوست شده ام .

  
ناگهان شاپرک برگشت ولی رفتارش عجیب بود .

  
او دنبال من است ! تروم ، او دنبال من است .

  
نگذار مرا بخورد ! او را بزن .

  
آدم آهنی با شجاعت بادی در گلو انداخت .

  
می خواست بگوید : « نترس ... »

  
من قوی ترین دستگاه در این نمایشگاه هستم و نمی گذارم کسی به تو آسیب برساند .

  
شاپرک با ناله گفت : « وای ! بالم . »

  
شاپرک گفت : « بالم پاره شده ، وای ! تروم ، چرا از من مراقبت نکردی ؟

  
کاش می فهمیدی چه آسیبی به من رسیده !

  
چه می گویی ؟ تو دوست من هستی و اصلاً برای من ناراحت نیستی ؟

  
خدا نگهدارت تروم عزیز !

  

درس هفده : ما می توانیم
 

من نمی توانم درست به توپ ضربه بزنم .

  
من نمی توتنم عددهای بیشتر از سه رقمی را تقسیم کنم ..

  
من نمی توانم کاری کنم که مرا دوست داشته باشند .

  
من نمی توانم مادر « جان » را وادار کنم به جلسه ی معلم ها بیاید .

  

من نمی توانم آلن را وادار کنم به جای مشت از حرف استفاده کند .

  
خداوند « نمی توانم » را قرین رحمت خود کند .

  
به همه ی آنهایی که حضور دارند ، قدرت عنایت فرماید که بی حضور او به سوی آینده ی بهتر حرکت کنند . آمین !

  

هروقت شاگردی می گفت : « نمی توانم . » دونا به اعلامیه اشاره می کرد و شاگرد به یاد می آورد که « نمی توانم » مرده است و او را به خاک سپرده اند .

  
من هروقت می خواهم به خود بگویم که « نمی توانم » ، به یاد اعلامیه ی فوت « نمی توانم » و مراسم تدفین او می افتم .

درس 9 :
هر یک از واژه های ستون « الف » را به جمله ی مناسب ستون « ب » وصل کنید .
مثال 1 :
الف : ب :
فردا معلم علی را صدا زد .
دیروز معلم علی را صدا می زند .
امروز معلم علی را صدا خواهد زد .

 

مثال 2 :
الف : ب :
دیروز شاگردانش از خاطرات او می گویند .
فردا شاگردانش از خاطرات او خواهند گفت .
امروز شاگردانش از خاطرات او می گفتند .

مثال 3 :
الف : ب :
فردا من راه موفقیت را می دانم .
امروز من راه موفقیت را می دانستم .
دیروز من راه موفقیت را خواهم دانست .

مثال 4 :
الف : ب :
امروز پدر ، پروین را تشویق کرد .
فردا پدر پروین را تشویق می کند .
دیروز پدر ، پروین را تشویق خواهد کرد .

 

درست یا نادرست بودن پاسخ های زیر را مشخص کنید و در صورتی که پاسخ نادرست است ، پاسخ درست را بگویید .
1 – در جمله ی : پدر گاهی قطعه هایی زیبا ترجمه می کرد .
زمان فعل جمله ، آینده است .

2 - در جمله ی : معلّم با همان لحن گرمش ادامه می دهد .
زمان فعل جمله ، گذشته است .

3 - در جمله ی : نیما قبلاً شعر را ترجمه کرده بود .
زمان فعل جمله ، حال است .

4 – شنیدن این خبر ، نرگس را خوشحال خواهد کرد .
زمان فعل جمله ، آینده است .

        
زمان فعل ها را در جمله ها بگویید .
1 – نیما نوشته اش را می خوانَــد .

2 – پروین در جای خود می نشیند .
3 - شنیدن اشعار نیما حتما بچه ها را متعجب خواهد کرد .

4 – همراه برادرش به دامن طبیعت می رفت .

5 – بچه ها به صید پرنده ها می پرداختند .

6 – حالا می بینی که پری پاسخ درست را خواهد گفت .

    
قالب هر یک از شعر های زیر را بنویسید .
گـر خـردمنـد از اوبـاش جـفــایــی بـیـنــد    
تا دلِ خـویش نیازارد و درهــم نشود سنگ بی ‏قیمت اگر کاسه ‏ی زرین شکند    
قیمــتِ سنگ نیفزاید و زر کم نـشود

دشـــــمن اگـر دوست شــود چند بار         
صاحب عـقلش نشمارد به دوست مارهمان است بـه سیرت که هست         
ورچـه به ‏صورت بدرآید زپوست

آدمی فضـل بــــــر دگــر حَیَــوان
بـه جـــــوانمـــردی و ادب دارد گر تـو گویی به ‏صورت ‌آدمی‏ ام
هـوشمند ایــن سخن عجب دارد پس تـو همتـای نقش ِ دیــواری         
کـه هـمین گوش و چشم و لب دارد

هرگز به مال و جاه نگردد بزرگ‏ نام      
بدگوهری که خبثِ طبیعیش در رگ است قارون گرفتمت که شوی در توانگری        
سگ نیزبا قلاده‏ی زرّین همان سگ است

امیـرِ ما عسل از دستِ خلق می ‏نخورد         
که زهر در قدح انگبین تواند بود عجب کـه در عسل از زهر می‏کند پرهیز         
حذر نمی‏کند از تیرِ ‌آهِ زهرآلود

شکل زیر ، کدام قالب شعری را نشان می دهد ؟
.............. ............. +
............. ............. +
............. .............. +
............. ............. +

    

واژه های ردیف « الف » را به واژه ی مناسب از ردیف « ب » وصل کنید .
( 1 )
اول شخص مفرد رسیدید
دوم شخص مفرد رسیدیم
سوم شخص مفرد رسید
اول شخص جمع رسیدند
دوم شخص جمع رسیدم
سوم شخص جمع رسیدی
( 2 )
اول شخص مفرد خواهید شست
دوم شخص مفرد خواهیم شست
سوم شخص مفرد خواهی شست
اول شخص جمع خواهم شست
دوم شخص جمع خواهند شست
سوم شخص جمع خواهد شست

    
در هر جمله ، شخص و شمار فعل را بنویسید .
1 – در دورۀ دبیرستان ، نمایشنامۀ « ابوذر » را همراه با دوستانش اجرا کرد .
2 – شاگردانش می گویند : « ما به مشاعره علاقه مند هستیم . »

3 – تو می توانی برای درس خواندن به اتاق بروی .

4 – سحر گفت : « مادرم لباس های شیک و زیبایی می دوزد .

    

شخص و شمار فعل های زیر را مشخص کنید .
1 – می گشاید :
2 - خورده بودید :
3 – توانستی :
4 – می شنوم :
5 – بشویند :
6 – می آزماییم :

    

ضمیر و مرجع ضمیر را مشخص کنید .
وقتی رجـــایـــــی به داخل ماشین آمد ، عرق کرده و خسته بود . به او گفتیم ...

سـپــیــــــده ، به خانه ی مادربـــــزرگ برو . تـــــو باید برایــــــــش غذا ببری .

مـصـطـفــی مجبور بود ، راه خانه تا مدرسه را پیاده برود و برای آنکه گرم شود ، دستهایـــش را داخل جیــبـــــش فرو برد .

نـیـمـــا با دستپاچگی می گوید : ها ؟ بله ! زیبا بود ؛ گمان کنم شاعر آن ویکتور هوگو باشد ! آفرین بر تـــــو پسر باهوش ! از کجا فهمیدی ؟ نـیـمــا با غرور ادامه می دهد : قبلا آن را خودم ترجمه کرده ام .

1 - معلم ، خواندن را تمام می کند و با قدم های شمرده پشت میزش نشست .

2 – مـن اینجا چون نگهبانم تو چون گنج .

3 – باز موضوع تازه ای داریم
آرزوی شـمـــا در آیـنــــده

4 – با خودش زیر لب چنین می گفت :
آرزوهایــــتـان چه رنگیــــن است
کاش روزی به کام خـــــود برسید
بچه ها ، آرزوی مـــــن این است

5 – گفت : جان پدر ، تو نیز اگر بخفتی ، به از آن که در پوستین خلق افتی .

6 – انس بن مالک می گفت : در مدت ده سال که شبانه روز در خدمت و خانه اش بودم ، یک بار تندخویی و سخن درشت از او ندیدم و نشنیدم .

7 – خـــدا آن مـلـتـــی را ســــروری داد
که تقدیرش به دست خویش بنوشت

    
به پرسش های زیر پاسخ دهید .
1 – ساخت « دوم شخص جمع » فعل
« برخاسته ام » را بنویسید .

2 - ساخت « دوم شخص مفرد » فعل
« بر می دارم » را بنویسید .

3 - ساخت « اول شخص جمع » فعل
« می پرسم » را بنویسید .

4 - ساخت « سوم شخص جمع » فعل
« می گفتم » را بنویسید .

5 - ساخت « سوم شخص مفرد » فعل
« رفته بودم » را بنویسید .

    
فعل های زیر را صرف کنید .
1 – شنیده ام
2 – شسته بودم
3 – خورده باشم
4 – دانستم
5 – بروم

    
در فعل های زیر بن را مشخص کنید .
1 – کاشتیم

2 – رسیدیم

3 – می روند

4 – بگویی

5 – می کارید

6 – خواهیم دید

7 – برسم

8 – رفته باشد

9 – گفته بودند

    
شناسه را در فعل های زیر مشخص کنید .
دیده بودی

رسیدیم

پوشیده بودند

خواستید

می کارد

فرستاده باشی

ببارد

می نواختیم

    

بن ماضی فعل های زیر را بنویسید .
داشتیم

کاسته اند

نگریسته بود

برمی داشتنیم

دیدند

شنیده بودید

برده اند

آمده باشید

    

از مصدر توانستن ، زمان آینده را صرف می کنیم .

از مصدر کاشتن ، زمان آینده صرف می کنیم :

از مصدرهای زیر ، زمان آینده بنویسید .
رسیدن

داشتن

انداختن

گرفتن

کاشته ام

شنیده بودید

آمدید

رفته باشند

رسیدیم

    

منظور از داستان های نمادین ، چیست ؟

هر یک پدیده های زیر نماد چیست ؟
روباه :

طاووس :

سگ :

رود :

عقاب :

کوه :

    
در شعر زیر تشخیص دهید که ساحل و موج نماد چه انسان هایی هستند ؟
ساحل افتاده گفت : گرچه بسی زیستم
هیچ نه معلوم گشت ، آه ، که من کیستم ؟
موج ز خود رفته ای تیز خرامید و گفت :
هستم اگر می روم ، گر نروم نیستم

در شعر « علم زندگانی » جوجه کبوتر و مادر او هر یک نماد چه کسانی هستند ؟

    
منظور از ترجمه چیست ؟

مترجم کیست ؟

یاد تو

 

ای نام تو بهترین سرآغاز

بی نام تو نامه کی کنم باز ؟

قافیه : سرآغاز ، باز

ردیف : -

 

تعداد جمله :

1 – ای ( پروردگار )

2 – نام تو بهترین سرآغاز ( است )

3 - کی بی نام تو نامه باز کنم

 

آرایه ی ادبی :

تکرار نام ، تو

مراعات نظیر : سرآغاز ، نامه

واج آرایی صامت « م » و « ن »

جناس نام ، نامه

 

فارسی ساده و روان : پروردگارا نام تو بهترین نام برای

شروع کارهاست ؛ بدون گفتن نامت هیچ کاری را آغاز

نمی کنم .

 

نکته :

پرسش انکاری در بیت استفاده شده است .

ای ، حرف نداست و منادا ( پروردگار ) حذف شده است .

 

 

ای یاد تو مونس روانم

جز نام تو نیست بر زبانم

قافیه : روانم ، زبانم

ردیف : -

 

تعداد جمله :

 1 - ای ( پروردگار )

2 - یاد تو مونس روانم ( است )

3 - جز نام تو بر زبانم نیست

 

آرایه ی ادبی :

تشبیه : یاد پروردگار به مونس و همدم تشبیه شده است .

تشخیص : مونس روان ، مونس و همدم داشتن به روان

نسبت داده شده است .

تکرار تو

واج آرایی صامت « ن »

 

فارسی ساده و روان :

پروردگارا یاد تو همدم جان و روح من است . تنها نام تو

را بر زبان دارم .

 

نکته :

ای ، حرف نداست و منادا ( پروردگار ) حذف شده است .

 

 

ای کارگشای هر چه هستند

نام تو کلید هرچه بستند

قافیه : هستند ، بستند

ردیف :  -

 

تعداد جمله :

1 - ای کارگشای هر چه هستند

2 - نام تو کلید هرچه ( هست )

3- ( که ) بستند

 

آرایه ی ادبی :

تشبیه نام تو به کلید

تکرار هرچه

جناس : هستند ، بستند

 

فارسی ساده و روان : پروردگارا ، مشکلات همه را

برطرف می کنی . نام تو مانند کلیدی برای درهای بسته

است .

 

نکته :

ای ( حرف ندا ) + کارگشا ( منادا )

 

   

ای هست کن اساس هستی

کوته ز درت درازدستی

قافیه : هستی ، درازدستی

ردیف :  -

 

تعداد جمله :

1 - ای هست کن اساس هستی

2 - درازدستی ز درت کوته ( است )

 

آرایه ی ادبی :

واج آرایی صامت « س » و « ت »

اشتقاق هست کن ، هستی

جناس هستی ، دستی

 

فارسی ساده و روان :

پروردگارا ، تمام جهان را آفریده ای و در درگاهت کسی

جز خودت بر همه چیز مسلط نیست .

نکته :

کوته ، مخفف کوتاه

هست کن ، مخفف هست کننده

ای ( حرف ندا ) + هست کن ( منادا )

 

 

هم قصه ی نانموده دانی

هم نامه ی نانوشته خوانی

قافیه : دانی ، خوانی

ردیف :  -

 

تعداد جمله :

1 - هم قصه ی نانموده دانی

2 - هم نامه ی نانوشته خوانی

 

آرایه ی ادبی :

تکرار هم

واج آرایی مصوت « ـــِــ »

 

فارسی ساده و روان :

ماجراهایی را که هنوز اتفاق نیفتاده ، می دانی و از

سرگذشت همه آگاهی .

  

هم تو به عنایت الهی

آنجا قدمم رسان که خواهی

قافیه : الهی ، خواهی

ردیف :  -

 

تعداد جمله :

1 - هم تو به عنایت الهی قدمم آنجا رسان

2 -  که خواهی

 

آرایه ی ادبی :

واج آرایی « ـــِــ »

رساندن قدم ، کنایه از هدایت کردن

جناس  به ، که

 

فارسی ساده و روان :

با لطف و توجه خدایی ات مرا به هر سویی که می خواهی ،

راهنمایی کن .

 

از ظلمت خود رهایی ام ده

با نور خود آشنایی ام ده

قافیه : رهایی ام ، آشنایی ام

ردیف : ده

 

تعداد جمله :

1 - از ظلمت خود رهایی ام ده

2 - با نور خود آشنایی ام ده

 

آرایه ی ادبی :

جناس : خود ،

        در مصراع اول منظور انسان است و در مصراع دوم پروردگار است . 

تضاد ظلمت و نور

 

فارسی ساده و روان :

مرا از تاریکی های خودپرستی رها کن و به سوی نور

وجود خودت ، هدایتم کن .

 

نکته :

منظور از « خود » در مصراع اول ، انسان است و در

مصراع دوم پروردگار .

 

 

  

نثر خواجه عبدا... انصاری :

 

الهی دلی ده که در کار تو جان بازیم ؛ جانی ده که کار آن

جهان سازیم .

آرایه ی ادبی :

تکرار : ده ، که ، جان ، کار

جان باختن : کنایه از کشته شدن

جناس : جان ، جهان

          جان ، آن

سجع : بازیم ، سازیم

پروردگارا ، به ما شجاعت بده که جان خود را فدای راهت

کنیم ؛ و توان بده تا برای آخرت خود ، توشه ای فراهم

کنیم .

 

 

دانایی ده که از راه نیفتیم ؛ بینایی ده تا در چاه نیفتیم .

آرایه ی ادبی :

تکرار : ده ، نیفتیم

جناس : راه ، چاه

از راه افتادن : کنایه از گمراه شدن

در چاه افتادن : کنایه از گرفتاری

 

ما را انسان دانایی کن که گمراه نشویم ؛ آگاهمان کن تا

گرفتار گناه نشویم .

 

دست گیر که دست آویز نداریم .

آرایه ی ادبی :

دست گرفتن : کنایه از کمک کردن

دست آویز : کنایه از کمک ، یاور

کمکمان کن زیرا یاریگری نداریم .

 

توفیق ده تا در دین استوار شویم .

ما را یاری کن تا ایمان محکمی داشته باشیم .

 

نگاه دار تا پریشان نشویم .

آرایه ی ادبی :

نگاه داشتن : کنایه از مراقبت ، حفاظت

مراقبمان باش تا آشفته و پریشان نشویم .

 

   

 

   

تعداد جمله‌ها :

 

1-الهی ،

2- دلی ده

3- که در کار تو جان بازیم ؛

4- جانی ده

5- که کار آن جهان سازیم ،

6- دانایی ده

7- که از راه نیفتیم ؛

8- بینایی ده

9- تا در چاه نیفتیم :

10- دست گیر

11- که دست آویز نداریم :

12- توفیق ده

13- تا در دین استوار شویم :

14- نگاه دار

15- تا پریشان نشویم :

 

  

درس یک : زنگ آفرینش

 

 

در سرتاسر این شعر ، آرایه‌ی تشخیص داریم . چون هر یک از موجودات جنگل کارهای انسانی می‌کنند ، ویژگی انسانی دارند و آرزوهای خود را بیان می‌کنند .

 

صبح یک روز نوبهاری بود

روزی از روزهای اول ســــال 

بچه ها در کلاس جنگل سبز

جمع بودند دور هم خوش حال

 

قافیه : سال ، خوش حال

ردیف : - 

 

تعداد جمله : 

۱- صبح یک روز نوبهاری بود 

۲- روزی از روزهای اول سال ( بود )

۳- بچه ها در کلاس جنگل سبز ، دور هم خوش حال جمع بودند .

آرایه ی ادبی : تکرار روز 

 

 

بچه ها گرم گفت و گو بودند

باز هم در کلاس غوغا بود

هر یکی برگ کوچکی در دست

باز انگار زنگ انشا بود 

 

 

قافیه : غوغا ، انشا 

ردیف : بود 

تعداد جمله ها : 

۱- بچه ها گرم گفت و گو بودند 

۲- باز هم در کلاس غوغا بود 

۳- هر یکی برگ کوچکی در دست ( داشت ) 

۴- باز انگار زنگ انشا بود 

 

آرایه ی ادبی : 

تشخیص : پدیده های جنگلی ، ‌‌کارهای انسانی نسبت داده است .

 

 

تا معلم زگرد راه رسیــــد      

گفت با چهره ای پر از خنده:

باز موضوع تازه ای داریم     

آرزوی شما در آینده

 

قافیه : خنده ، آینده

ردیف : -

 

تعداد جمله‌ها :

1-تا معلم زگرد راه رسیــــد      

2-با چهره ای پر از خنده گفت :

3-باز موضوع تازه ای داریم     

3-آرزوی شما در آینده ( چیست ) ؟

 

آرایه‌ی ادبی :

تشخیص : به معلم که موجودی جنگلی است ، ‌‌کارهای انسانی نسبت داده است .

 

ز گرد راه رسیدن : کنایه از تازه از راه رسیدن

 

 

شبنم از روی برگ گل برخاست     

گفت : می خواهم آفتاب شوم

ذره ذره به آسمان بروم     

ابر باشم ، دوباره آب شوم

 

قافیه : آفتاب ، آب

ردیف : شوم

 

تعداد جمله‌ها :

1-شبنم از روی برگ گل برخاست     

2-گفت:

3-می خواهم

4-آفتاب شوم

5-ذره ذره به آسمان بروم     

6-ابر باشم،

7-دوباره آب شوم

 

آرایه‌ی ادبی :

تشخیص : حرف زدن را که ویژگی انسان است ، به شبنم نسبت داده است .

 

مراعات نظیر : برگ ، گل

                  آسمان ، آفتاب ، ابر

                  ابر ، آب  

این بند اشاره به چرخه‌ی آب در طبیعت هم دارد .

 

 

 

دانه آرام بر زمین غلتیـد     

رفت و انشای کوچکش را خواند

گفت: باغی بزرگ خواهم شد     

تا ابد سبز سبز خواهم ماند

 

قافیه : خواند ، ماند

ردیف : -

 

تعداد جمله‌ها :

1-دانه آرام بر زمین غلتیـد     

2- رفت

3- و انشای کوچکش را خواند

4- گفت:

5- باغی بزرگ خواهم شد     

6- تا ابد سبز سبز خواهم ماند

 

آرایه‌ی ادبی :

تشخیص : حرف زدن و بیان آرزوها را که ویژگی انسان است ، به دانه نسبت داده است .

 

سبز ، کنایه از شاداب و سرزنده بودن

 

تکرار : خواهم

 

واج آرایی صامت « ب » در بیت دوم

 

 

غنچه هم گفت : گرچه دل تنگم     

مثل لبخند باز خواهم شد      

با نسیم بهار و بلبل و باغ     

گرم راز و نیاز خواهم شد

 

قافیه : باز ، راز و نیاز

ردیف : خواهم شد

 

تعداد جمله‌ها :

1-غنچه هم گفت

2- گرچه دل تنگم     

3- مثل لبخند باز خواهم شد      

4- با نسیم بهار و بلبل و باغ گرم راز و نیاز خواهم شد .

 

آرایه‌ی ادبی :

تشخیص : حرف زدن ، بیان آرزوها ، راز و نیاز کردن و دلتنگی را که ویژگی انسان است ، به غنچه نسبت داده است .

 

تشبیه : غنچه خود را به لبخند شباهت داده است .

رکن اول : غنچه

رکن دوم : لبخند

رکن سوم : باز شدن

رکن چهارم : مثل

 

دلتنگ بودن ، کنایه از غمگین بودن

 

مراعات‌نظیر : نسیم ، بهار ، بلبل ، باغ     

 

 

جوجه گنجشک گفت: می خواهم

فارغ از سنگ بچه ها باشم  

روی هرشاخه جیک جیک کنم     

در دل آسمان رها باشم    

 

قافیه : بچه‌ها ، رها

ردیف : باشم

 

تعداد جمله‌ها :

1-جوجه گنجشک گفت:

2- می خواهم

3- فارغ از سنگ بچه ها باشم  

4- روی هرشاخه جیک جیک کنم     

5- در دل آسمان رها باشم .

 

آرایه‌ی ادبی :

تشخیص : حرف زدن و بیان آرزوها را که ویژگی انسان است ، به جوجه گنجشک نسبت داده است .

 

دل آسمان : کنایه از عمق آسمان

 

سنگ ، مجاز از آزار و اذیت

 

 

  

جوجه‌ی کوچک پرسـتو گفـت :

کاش با باد رهسپار شوم      

تا افق‌های دور کوچ کنم     

باز پیغمبر بهار شوم

 

قافیه : رهسپار ، بهار

ردیف : شوم

 

تعداد جمله‌ها :

1-جوجه‌ی کوچک پرسـتو گفـت

2- کاش

3- با باد رهسپار شوم

4- تا افق‌های دور کوچ کنم

5- باز پیغمبر بهار شوم

 

آرایه‌ی ادبی :

تشخیص : حرف زدن و بیان آرزوها ، سفر کردن و پیام‌رسانی را که ویژگی انسان است ، به جوجه پرستو نسبت داده است .

 

رهسپار : کنایه از سفر کردن

 

جناس : با ، باد

 

 

جوجه‌های کبوتران گفتند :

کاش می شد کنار هم باشیم

توی گلدسته‌های یک گنبد     

روز و شب زائر حرم باشیم

 

قافیه : هم ، حرم

ردیف : باشیم

 

تعداد جمله‌ها :

1- جوجه‌های کبوتران گفتند :

2- کاش

3- می شد

4- کنار هم باشیم

5- توی گلدسته‌های یک گنبد روز و شب زائر حرم باشیم

 

آرایه‌ی ادبی :

تشخیص : حرف زدن ، بیان آرزوها و زائر بودن را که ویژگی انسان است ، به جوجه‌های کبوتران نسبت داده است .

 

مراعات نظیر : گلدسته ، گنبد ، زائر ، حرم

 

تضاد : روز ≠ شب

 

کنار هم بودن : کنایه از دوستی و همراهی

 

 

v

زنگ تفریح را که زنجره زد     

باز هم در کلاس غوغا شد

هر یک از بچه‌ها به سویی رفت     

و معلم دوباره تنها شد

 

قافیه : غوغا ، تنها

ردیف : شد

 

تعداد جمله‌ها :

1-زنگ تفریح را که زنجره زد     

2- باز هم در کلاس غوغا شد

3- هر یک از بچه‌ها به سویی رفت     

4- و معلم دوباره تنها شد

 

آرایه‌ی ادبی :

 

تشخیص : غوغا را به موجودات جنگلی ، همچنین زنگ زدن را که ویژگی انسان است ، به زنجره نسبت داده است .

 

مراعات نظیر : زنگ تفریح ، کلاس ، معلم

 

 

با خودش زیر لب چنین می‌گفـت :

آرزوهایتان چه رنگین است !

کاش روزی به کام خود برسید ؛     

بچه‌ها ، آرزوی من این است! 

 

قافیه : رنگین ، این

ردیف : است

 

تعداد جمله‌ها :

1- با خودش زیر لب چنین می‌گفـت :

2- آرزوهایتان چه رنگین است !

3- کاش

4- روزی به کام خود برسید ؛     

5- بچه‌ها ،

6- آرزوی من این است! 

 

آرایه‌ی ادبی :

تشخیص : زیر لب حرف زدن و بیان آرزوها را که ویژگی انسان است ، به معلم که در این شعر یکی از پدیده‌های جنگل است ، نسبت داده است .

 

رنگین بودن : کنایه از گوناگون و دلپذیر بودن است .

 

 

قسمتی از پرسش های تاریخ ادبیات فارسی هفتم

 

دو اثر از محمد جواد محبت نام ببرید .

نام کامل سعدی را بنویسید .

داستان راستان ، اثر کیست ؟

زادگاه نظامی کجاست ؟

خانه ای برای شب ، اثر کیست ؟

نام نیما یوشیج چیست ؟

عطار ، در چه قرنی می زیست ؟

ملخ شجاع اثر کیست ؟

قصه های مجید ، اثر کیست ؟

فردوسی ، در چه قرنی می زیست ؟

فاطمه فاطمه است ، اثر کیست ؟

دو تن از بزرگان قرن پنجم را نام ببرید .

شهریار ، تخلص کیست ؟

دو اثر از نیما یوشیج نام ببرید .

چشمه ی روشن ، اثر کیست ؟

استاد مرتضی مطهری ، از بزرگان چه قرنی است ؟

محمد جواد محبت ، شاعر چه قرنی است ؟

کمال نامه ، اثر کیست ؟

نام گل آقا چیست ؟

معروف ترین اثر مولوی را بنویسید .

ویژگی اشعار نیما یوشیج را بنویسید .

از نیما یوشیج ، به عنوان  ............. یاد می شود .

گنجه زادگاه کدام شاعر است ؟

شیخ محمود شبستری ، در چه قرنی می زیست ؟

پروین اعتصامی ، شاعر چه قرنی است ؟

پروین در کدام شهر متولد شد ؟

ناصر خسرو قبادیانی ، در چه قرنی می زیست ؟

حافظ در چه قرنی می زیست ؟ 

   

آرامگاه مولوی کجاست ؟

زادگاه فردوسی کجاست ؟

پروین از چه سنی ، سرودن شعر را آغاز کرد ؟

رگبار کلمات اثر کیست ؟

ویژگی شعری نظامی چیست ؟

شهریار ، در چه قرنی می زیست ؟

مهم ترین اقدام علمی خواجه نصیرالدین توسی ، چه بود ؟

دو اثر عطار را نام ببرید .

سعدی در چه قرنی می زیست ؟

نخستین شعرهای پروین اعتصامی ، در کدام مجله چاپ شد ؟

کویر ، اثر کیست ؟

درباره ی کتاب ملخ شجاع ، چه می دانید ؟

دو اثر از استاد مطهری نام ببرید .

اثر پروین اعتصامی چیست ؟

یکی از بزرگان قرن هفتم و هشتم را نام ببرید .

گلشن راز ، اثر کیست ؟

مثنوی معنوی اثر کیست ؟

ویژگی اشعار پروین اعتصامی چیست ؟

دانه ی برفی که آب نشد ، قصه ی کدام مجموعه داستان است ؟

        

درباره ی اعتقادات ملی و مذهبی فردوسی بنویسید .

نام کامل حافظ را بنویسید .

تماشاگه راز ، اثر کیست ؟

آثار نظامی را نام ببرید .

اثر خانم ویتاتو ژیلینسکای را نام ببرید .

آرامگاه پروین اعتصامی ، کجاست ؟  

تخلص محمد حسین بهجت تبریزی ، چیست ؟

منظور از مناظره چیست ؟

کوچه باغ آسمان ، اثر کیست ؟

دو اثر از عباس اقبال آشتیانی نام ببرید .

گوهر نامه ، اثر کیست ؟

مثنوی معنوی ، شامل چند بیت است ؟

خدمات متقابل اسلام و ایران ، اثر کیست ؟

سفرنامه ، اثر کیست ؟

تذکرة الاولیا ، اثر کیست ؟

نفحات الانس ، اثر کیست ؟

اثر فردوسی را نام ببرید .

سیری در نهج البلاغه ، اثر کیست ؟

کرم کنجکاو ، قصه ی کدام مجموعه داستان است ؟

 ..........  ، معروف  به گل آقا ، نویسنده و طنز نویس است .

عباس اقبال آشتیانی که بود ؟

در کوچه ی آفتاب ، اثر کیست ؟

پیر هرات ، لقب کیست ؟

دو تن از بزرگان قرن هفتم را نام ببرید .

با بال این پرنده سفر کن اثر کیست ؟

تماشاگه راز ، اثر کیست ؟

فرهنگ برهنگی برهنگی فرهنگی ، اثر کیست ؟

مخزن الاسرار ، اثر کیست ؟

      

اسلام شناسی ، اثر کیست ؟

اثر خواجه نصیرالدین توسی را نام ببرید .

سعدی ، چند سال از عمر خود را در سفر گذراند ؟

باغچه ی توی گلدان ، اثر کیست ؟

حافظ اهل کدام شهر است ؟

خواجه عبدا...  انصاری ، در چه قرنی می زیست ؟

شاهنامه ، اثر کیست ؟

کشف الاسرار ، اثر کیست ؟

وجه دین ، اثر کیست ؟

آدم آهنی و شاپرک ، قصه ی کدام مجموعه داستان است ؟

شهریار ، ابتدا چه تخلص می کرد ؟

لیلی و مجنون ، اثر کیست ؟

بزرگ ترین شاعر عارف قرن هفتم را نام ببرید .

هوشنگ مرادی کرمانی ، شاعر چه قرنی است ؟

جاذبه و دافعه ی علی ( ع ) ، اثر کیست ؟

ویژگی نثر خواجه عبدا... انصاری چیست ؟

اثر شیخ محمود شبستری چیست ؟

یک اثر از خواجه عبدا... انصاری نام ببرید .

یک اثر از هوشنگ مرادی کرمانی ، نام ببرید .

اولین هفته نامه ی طنز ، پس از انقلاب ، کدام مجله بود ؟

اثر مهم بهار چیست ؟

غلامحسین یوسفی ، از بزرگان چه قرنی است ؟

هوشنگ مرادی کرمانی ، شاعر چه قرنی است ؟

خواجه عبدا... انصاری ، اهل کجاست ؟

خواجه عبدا... انصاری به چه زبان هایی شعر می سرود ؟

خسرو و شیرین ، اثر کیست ؟

به هوای گل سرخ ، اثر کیست ؟

نام کامل جامی را بنویسید .

فردوسی چند سال از عمر خود را صرف سرودن شاهنامه کرد ؟

دو کار مهم خواجه نصیرالدین توسی را بنویسید .

     

جامی در چه قرنی می زیست ؟

دیداری با اهل قلم ، اثر کیست ؟

دو اثر از جامی نام ببرید .

یکی از کتاب هایی که در قرن هشتم نوشته شده ، نام ببرید .

زادالمسافرین ، اثر کیست ؟

یکی از بزرگان قرن هفتم را نام ببرید .

گل و نوروز ، اثر کیست ؟

سعدی ، کدام اثر خود را به شعر نوشت ؟

منظومه ی حیدر بابایه سلام ، اثر کیست ؟

آرامگاه حافظ ، کجاست ؟

سبک شناسی اثر کیست ؟

هفت پیکر ، اثر کیست ؟

قصه ی رنگ پریده اثر ............. است .

به گفت و گو میان دو پدیده در اصطلاح ادبی ....... گفته می شود .

آرامگاه فردوسی کجاست ؟

یک اثر از غلامعلی حداد عادل ، نام ببرید .

تنفس صبح ، اثر کیست ؟

نفحات الانس ، اثر کیست ؟

خواجوی کرمانی ، در چه قرنی می زیست ؟

مجموعه آثار نظامی را نام ببرید .

اسکندر نامه ، اثر کیست ؟

مجموعه آثار سعدی ، چه نام دارد ؟

دو اثر از ناصر خسرو قبادیانی ، نام ببرید .

ای شب ، اثر ............. است .

یکی از بزرگان قرن پنجم را نام ببرید .

آرامگاه شهریار ، کجاست ؟

اثر طنز کیومرث صابری فومنی را نام ببرید .

      

بهار ، از بزرگان چه قرنی است ؟

مثل چشمه مثل رود ، اثر کیست ؟

اثری از رشیدالدین میبدی ، نام ببرید .

نام کامل مولوی را بنویسید .

بهارستان ، اثر کیست ؟

ویژگی اشعار ناصرخسرو را بنویسید .

شهریار ، به چه زبان هایی شعر می سرود ؟

افسانه ، اثر  ............   است .

به قول پرستو ، اثر کیست ؟

نظامی از بزرگان چه قرنی است ؟

دو اثر از دکتر شریعتی ، نام ببرید .

چه ارتباطی ، میان خواجه عبدا... انصاری و رشیدالدین میبدی ، وجود دارد ؟

جامی ، هفت اورنگ را به تقلید از کدام اثر سرود ؟

سعدی کدام اثر خود را به نثر آمیخته به شعر نوشت ؟

آینه های ناگهان اثر کیست ؟

یکی از بزرگان قرن نهم را نام ببرید .

کدام اثر سعدی به شعر است ؟

یکی از بزرگان قرن ششم و هفتم را نام ببرید .

یک اثر از شهریار ، نام ببرید .

سعدی کدام اثر خود رابه نثر آمیخته به شعر نوشته است ؟

دلیل شهرت مولوی چیست ؟

برگ هایی در آغوش باد ، اثر کیست ؟

 

در اولین فرصت ، پرسش های تاریخ ادبیات کامل خواهند شد ...